САЙРАМ ӨҢІРІНДЕ ТАРИХИ-МӘДЕНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ҚОРҒАУ МӘДЕНИЕТІ НЫҒАЮДА

Бұл жиын тек техникалық түсіндіру емес, ұлттың рухани коды саналатын қасиетті орындардың, тарихи ескерткіштердің, киелі тұлғаларға арналған монументтердің тағдырына деген жауапкершілікті күшейтудің бір көрінісі болды. Әкімдік өкілдері, сала мамандары және ауылдық округтердің жауапты қызметкерлері жиналған басқосуда мәдени мұраны сақтау – елдіктің белгісі, ұрпақ алдындағы аманат екені баса айтылды. Қатысушылар үшін бұл семинар заңдық талаптарды үйретуден бөлек, туған жердің құндылығына терең бойлау, жергілікті тарихты құрметтеудің маңызын қайта сезінуге мүмкіндік берді.

Монументтік өнер нысандарын орнатудағы тәртіптің күшеюі

Семинар барысында монументтік өнер туындыларын орнатуға қатысты талаптар егжей-тегжейлі түсіндірілді. Әсіресе соңғы жылдары елді мекендерде рұқсатсыз орнатылған немесе көркемдік тұрғыдан сын көтермейтін нысандардың көбеюі осы саладағы бақылаудың маңызын күшейтті. Мамандар кез келген ескерткіштің немесе белгітастың тек көркемдік элемент емес, халықтың тарихи санасына әсер ететін рухани символ екенін атап өтті. Сондықтан монументтердің мазмұны, сәулеттік шешімі, орналасатын жері ғылыми, мәдени және заңдық тұрғыдан сүзгіден өтуі керек. Бұл – ел тарихын бұрмалаудан, киелі орындардың мәнін төмендетуден, ұлттық эстетиканың бүлінуінен сақтайтын тетік.

«Ардақты Ана» музейіндегі басқосу – рухани сабақтастық алаңы

Семинардың «Ардақты Ана» музейінде өтуі де символикалық мәнге ие болды. Бұл орын – анаға, мейірімге, ұлттық болмысқа деген құрметтің көрінісі. Мұндай музей қабырғасында өткен жиын қатысушыларға мәдениет пен тарихты қорғау жұмысы тек қызметтік міндет емес, ұрпаққа қалатын өнегелі із екенін сездірді. Музей қорындағы жәдігерлер, фотошежірелер, тарихи деректер семинар мазмұнын тереңдетіп, қатысушылардың көзқарасына эмоционалдық әсер берді. Мұндай ортада айтылған ұсыныстар да, қабылданған шешімдер де жауапкершілікпен қабылданады. Сондықтан бұл алаң өз кезегінде іс-шараның рухани салмағын арттырды.

Әкімдік ұсыныстары: реттеу, бақылау және алдын алу механизмдері

Сайрам аудандық әкімінің орынбасары С. Дүйсебаев семинарда нақты ұсыныстарын білдіріп, монументтік нысандарды орнату тәртібін реттеуде жүйелілік қажет екенін атап өтті. Ол кез келген ескерткіштің тағдыры бір адамның немесе бір мекеменің шешімі емес, тұтас қоғамның жауапкершілігі екенін айтты. Құжаттандыру, келісу, сараптамадан өткізу процестері жеңілдетілмей, керісінше нақты тәртіпке бағындырылуы тиіс. Осы ретте аудан әкімдігі тарапынан бақылау тетіктерін күшейту, жаңа объектілер бойынша қоғамдық талқылау механизмдерін енгізу, ауылдық округтердегі жауапты мамандардың құзыретін арттыру секілді ұсыныстар айтылды. Бұл бағыттағы жұмыстардың барлығы мәдени мұра нысандарын қорғайтын бірыңғай мәдени саясатты қалыптастыруға ықпал етеді.

Тарихи-мәдени мұраны қорғаудағы басты қауіптер және оларды болдырмау жолдары

Семинарда мамандар тарихи-мәдени мұраларды қорғауда жиі кездесетін заңбұзушылықтар туралы да айтты. Рұқсатсыз құрылыс, тарихи нысандарға тиісті қашықтық сақтамау, археологиялық қазбаларға бейберекет араласу, көркемдік талапқа сай келмейтін нысандар салу – бүгінде ең өзекті проблемалар. Осы қауіптердің алдын алу үшін бақылау жұмыстары күшейтіліп қана қоймай, халықтың тарихи сауаттылығын арттыру да аса маңызды. Себебі мұраны ең алдымен жергілікті тұрғындар қорғайды. Семинар барысында қатысушыларға заң талаптары нақты түсіндіріліп, мұндай қателіктерді болдырмаудың жолдары көрсетілді. Бұл түсіндіру жұмысын жүйелі түрде жалғастыру – ауданның алдағы жоспарларының бірі.

Рухани мұра – ұрпаққа қалатын аманат

Семинар қорытындысында тарихи-мәдени мұраларды қорғау жұмыстары тек мемлекеттік органдардың міндеті емес, барша азаматтардың ортақ игілігі екені тағы да атап өтілді. Әр ауылдағы көне орындар, ескі қорымдар, тарихи тұлғаларға қатысты деректер – ұлттық тарихтың бөлінбес бөлігі. Оларды қорғау – елдіктің, бірліктің, тамырымызға деген құрметтің белгісі. Сайрам ауданында өткен бұл семинар тек түсіндіру шарасы емес, өңірде рухани жаңғыру үдерісінің жалғасып келе жатқанын білдіретін маңызды қадам болды. Мұндай жиындар арқылы қоғамда мәдени жауапкершілік артып, тарихи құндылықтарға деген көзқарас тереңдей түседі. Ең бастысы – бүгінгі бастамалар ертеңгі ұрпаққа аманат болар мұраны сақтап қалуға бағытталып отыр.