БӘЙДІБЕК АУДАНЫНДАҒЫ ҚАСҚЫР ШАБУЫ МӘСЕЛЕСІ: АҒЫБЕТ ОКРУГІНДЕ ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ КҮШЕЙТІЛДІ
Соңғы күндері Бәйдібек ауданының Ағыбет ауылдық округі аумағында малдарға қасқыр шабу фактілері жиілеп, бірнеше шаруашылыққа айтарлықтай залал келгені анықталды.
Тұрғындар тарапынан түскен шағымдар бойынша жүргізілген бақылау барысында шабуылдардың Боқтысай, Қалаубай асуы, Құсұя, Жанамасай және Тұйықбұлақ аймақтарында орын алғаны белгілі болды. Бұл аумақтар табиғи ландшафт тұрғысынан киік, қоян және басқа да жабайы аңдар мекендейтін аймақ болғанымен, соңғы жылдары ауа райы өзгерістері мен жыртқыштардың азық базасының азаюы олардың елді мекенге жақындауына себеп болған болуы мүмкін. Алғашқы деректер бойынша, бірнеше ірі қара мен ұсақ малдың шығыны тіркелген. Осы жағдай Ағыбет халқын алаңдатып, қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру қажеттілігін айқындады.
Жергілікті билік, экология органдары және ветеринария қызметтерінің шұғыл әрекеті
Тіркелген оқиғалардың күрделілігіне байланысты аудан әкімдігі мәселені дереу бақылауына алды. «ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі Түркістан облыстық комитетінің аумақтық инспекциясы», Түркістан облысының Ветеринария басқармасы және Бәйдібек ауданы әкімдігі бірлесіп, жағдайды зерделеу және қауіптің алдын алу шараларын үйлестіре бастады. Бұл құрылымдардың бірлесе қимылдауы – жағдайды кешенді түрде бақылаудың маңызды тетігі. Мамандар жыртқыштардың миграция бағытын, олардың ықтимал мекендеу аймақтарын зерттеп, картаға түсірді. Сонымен қатар, мал шығынына себеп болған жағдайларды тіркеу, тұрғындарға түсіндіру жұмыстарын жүргізу және қауіп деңгейін анықтау мақсатында жедел топ құрылды.
Аңшылар тобының жұмысы және рейдтік шаралардың жүргізілу әдістемесі
Жағдайдың ушығуына байланысты Созақ, Ордабасы, Отырар және Бәйдібек аудандарынан тәжірибелі кәсіби аңшылар тобы шақырылды. Олар арнайы карта арқылы қасқырлар мен шиебөрілердің ықтимал қозғалыс бағыттарын анықтап, түнгі рейдтік іс-шараларды бастап кетті. Аңшылар тобының жұмысы тек жыртқыштарды аулау немесе үркіту шараларымен шектелмейді; олар жануарлардың жүрісін бақылау, ізіне талдау жасау, қасқырлардың топтасу мінез-құлқын бағалау секілді кәсіби әдістерді қолданады. Рейдтер тәулік бойы ұйымдастырылып, биік қыраттар мен таулы аумақтарда термобақылау құрылғыларын пайдалану арқылы жүзеге асырылуда. Мұндай тәсіл қасқырлардың орнын дәл анықтауға мүмкіндік береді әрі олардың ауылға жақындауына жол бермеуді көздейді.
Аудан әкімдігінің бақылау және үйлестіру жұмыстары
Аудан әкімінің міндетін атқарушы Бақыт Қырғызалиев аталған мәселені толық бақылауына алып, жауапты сала басшыларына нақты тапсырмалар жүктеді. Оның ішінде халықпен тікелей байланыс орнату, мал шығыны тіркелген әрбір аумаққа жеке мониторинг жүргізу, жедел ақпарат алмасу арналарын күшейту және қажет болған жағдайда қосымша мамандарды жұмылдыру міндеттелді. Аудан басшылығы мәселенің уақытылы шешілуі үшін барлық құрылымдар арасында үйлесімді жұмыс қажет екенін атап өтті. Сонымен қатар әкімдік тарапынан тұрғындарға малды қараусыз қалдырмау, түнгі уақытта қауіпсіздік шараларын арттыру, жайылымды бақылау және мал бағуды ұйымдастыру бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізіліп жатыр.
Мал шығынын болдырмау және тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытындағы іс-шаралар
Қасқыр шабу фактілерінің алдын алу тек жыртқышты аулаумен шектелмейді. Осыған байланысты ветеринария қызметі ауыл тұрғындарына малды уақытылы тіркеу, таңбалау және күзгі-қыстық кезеңдерде түнгі қорада ұстау бойынша қосымша кеңестер беруде. Қосымша қоршаулар орнату, жарықтандыруды күшейту, түнгі күзет ұйымдастыру сияқты шаралар да ұсынылып отыр. Сарапшылардың пікірінше, мал шығынының бір бөлігі жыртқыштардан бөлек, малдың қараусыз жүруінен де орын алады. Сондықтан аудан әкімдігі мен сала мамандары тұрғындардың жауапкершілігін арттырып, мал шаруашылығына мәдениетті көзқарас қалыптастырудың маңыздылығын түсіндіруде. Бұл бағыттағы жұмыстың тиімділігі жедел шаралардың үйлесімді жүргізілуіне байланысты.
Жағдайдың тұрақтануына дейін бақылау жүйесін күшейту және алдағы жоспарлар
Бәйдібек ауданы әкімдігі жағдай толық тұрақтанғанға дейін бақылау шараларын күшейтетінін мәлімдеді. Бұл ретте аңшылар тобының жұмысы жалғасады, жыртқыштардың жаңа іздері немесе қозғалыс бағыттары анықталған жағдайда карта жаңартылып, рейдтік шаралар қайта бағытталады. Сонымен қатар, алдағы уақытта жыртқыш жануарлардың өңір бойынша миграциясын жүйелі түрде зерттеу, арнайы мониторинг жүргізу, ықтимал қауіпті аймақтарды алдын ала белгілеу және ұзақмерзімді қорғаныс шараларын әзірлеу жоспарланып отыр. Бұл бастамалар Ағыбет ауылдық округімен шектелмей, Бәйдібек ауданының барлық ауылдық аумақтарына қатысты іске асатын болады. Жағдайдың тұрақтануы тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, мал шаруашылығын қорғауға және өңірдегі табиғи тепе-теңдікті сақтауға бағытталған кешенді жұмыстың нәтижесіне тікелей байланысты.
