«ХХІ ҒАСЫРДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ТРИГГЕРЛЕРІ» АТТЫ ФОРУМ ӨТТІ
ҚАРЖЫЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ – ЗАМАН ТАЛАБЫНА САЙ ӘЛЕУМЕТТІК ҚАЖЕТТІЛІК

Бүгінде жаһандық экономикалық ахуал мен цифрлық қаржы құралдарының күрделенуі азаматтардың қаржылық сауаттылығын арттыруды күн тәртібіне шығарып отыр. Бұл қажеттілікті қаперге алған Төлеби ауданында «ХХІ ғасырдың қаржылық триггерлері» атты ақпараттық-танымдық форум ұйымдастырылды. Форумның өзектілігі – тек теориялық біліммен шектелмей, нақты тәжірибеге негізделген практикалық ақпаратпен бөлісуде болды. Аталған шара қаржылық білімді кеңейту арқылы тұрғындардың жеке және отбасылық қауіпсіздігін күшейтуге бағытталды. Форумға аудан тұрғындарының әр саладан қатысуы – бұл тақырыптың өңір халқы үшін қаншалықты маңызды екенін көрсетті. Себебі қаржылық сауатсыздық – қазіргі таңда жеке адамнан бастап, бүтін қоғам үшін де тәуекел көзіне айналып отыр. Осы тұрғыдан алғанда, форум – тұрғындардың құқықтық және қаржылық қорғанысын күшейтудің пәрменді құралы ретінде ұйымдастырылды.
АУДАН ӘКІМДІГІНІҢ БЕЛСЕНДІ ҚОЛДАУЫ ЖӘНЕ ИНСТИТУЦИОНАЛДЫҚ ҚАДАМ
Форумды ресми түрде Төлеби ауданы әкімі аппаратының басшысы Амалбек Өміртай ашып, мемлекеттік органдар тарапынан атқарылып жатқан жұмыстарға кеңінен тоқталды. Ол өз сөзінде ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Заң және тәртіп» қағидасы аясында қоғамда қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету – ұлттық қауіпсіздіктің бір тармағына айналғанын атап өтті. Амалбек Дәркенұлы атап өткендей, бүгінгі таңда тек экономикалық білім емес, қарапайым қаржылық ережелерді білу – әр азамат үшін қажетті дағды. Аудан әкімдігінің бұл форумды өткізуге бастамашы болуы – мемлекеттік басқару деңгейінде халықтың экономикалық әл-ауқатын қорғауға бағытталған институционалдық қадам ретінде бағалануы тиіс. Мұндай шаралар билік пен қоғам арасындағы өзара сенімді арттырып, ашық диалог алаңын қалыптастыруға сеп болады. Бұл – әкімдік тарапынан көрсетіліп отырған стратегиялық ойлаудың нәтижесі.
АУДАНДЫҚ ФОРУМҒА ҚАТЫСҚАН КЕҢ АУҚЫМДЫ КӘСІБИ ҚАУЫМДАСТЫҚ
Шараға әртүрлі сала өкілдерінің қатысуы форум мазмұнының жан-жақтылығын қамтамасыз етті. Мемлекеттік мекемелердің қызметкерлері, құқық қорғау органдарының өкілдері, колледж ұстаздары, жастар, ардагерлер мен белсенді тұрғындардың диалогқа араласуы – пікір алмасудың сапасын арттырды. Бұл – қаржылық білім беру саласының тек экономистердің емес, барлық азаматтардың ортақ мүддесіне айналғанының дәлелі. Қатысушылардың белсенділігі олардың тақырыпқа деген қызығушылығын, әрі қажеттілік деңгейін көрсетті. Сонымен қатар түрлі буын өкілдерінің бір алаңда бас қосуы – буынаралық сабақтастықты қалыптастырып, қаржылық мәдениетті ұжымдық түрде дамытуға жол ашты. Жастардан бастап зейнеткерлік жастағы азаматтарға дейінгі қатысушылар үшін бұл форум – өз білімін жетілдіруге, қаржылық ахуалын саралауға мүмкіндік берді. Аудандық деңгейде мұндай кешенді қатысу – форумның мән-маңызын арттырған маңызды фактор болды.
ҚАРЖЫЛЫҚ ПИРАМИДАЛАРҒА ҚАРСЫ ҚОҒАМДЫҚ ИММУНИТЕТ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Форумның басты міндеттерінің бірі – соңғы жылдары жиілеп кеткен қаржылық пирамидалар мен интернет алаяқтықтың түрлерінен тұрғындарды сақтандыру, осы қауіптерге қарсы қоғамдық иммунитет қалыптастыру. Баяндамашылардың айтуынша, елімізде жүздеген мың адам қаржы пирамидасының құрбаны болған. Бұл – тек жеке шығын емес, отбасылық, тіпті әлеуметтік деңгейде де қиындықтар тудырып отырған мәселе. Төлеби ауданында ұйымдастырылған форумда осы тақырып кеңінен ашылып, нақты мысалдар арқылы түсіндірілді. Қатысушыларға алаяқтық схемалар мен заңсыз инвестициялық жобаларды ажырату жолдары, алаяқтардың жиі қолданатын психологиялық әдістері туралы практикалық кеңестер ұсынылды. Мұндай ақпараттық шаралар – халықтың құқықтық әрі қаржылық тұрғыдан қорғану қабілетін арттырып, болашақта ұқсас қауіптерге қарсы төтеп беру мүмкіндігін жоғарылатады. Бұл – қоғамдық иммунитеттің негізі.
БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНЫҢ ҮЛЕСІ ЖӘНЕ КОЛЛЕДЖ ТӘЖІРИБЕСІ
№9 колледж директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары жасаған мазмұнды баяндама форум мазмұнын айқындай түсті. Оның сөзінде жастар арасында қаржылық сауаттылықты қалыптастырудың әдістері, білім беру бағдарламасына енгізілген арнайы курстар, сондай-ақ практикалық сабақтар арқылы қаржылық мәдениетті нығайту жолдары баяндалды. Колледж тәжірибесі – қаржы мәдениетін бала кезден қалыптастыру қажеттігін нақты дәлелдеді. Сонымен қатар баяндамашы жастардың интернеттегі қауіпсіздігі, онлайн шопинг пен банк қызметтерімен байланысты негізгі ережелер туралы да кеңінен айтты. Бұл – білім беру ұйымдарының осы тақырыптағы жұмысының маңызды екенін көрсетеді. Төлеби ауданындағы колледждердің тәжірибесі өзге өңірлер үшін үлгі болуға әбден лайық. Себебі болашақ маманның тек кәсіби ғана емес, қаржылық тұрғыдан да сауатты болуы – ел экономикасының тұрақтылығы үшін қажет.
ЖЕКЕ ДЕРЕКТЕРДІ ҚОРҒАУ МӘСЕЛЕСІ – ҚАУІПСІЗДІКТІҢ БАСТЫ ҚҰРАМДАСЫ
Форум барысында жеке деректердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету – негізгі тақырыптардың біріне айналды. Өйткені қазіргі цифрлық қоғамда адамның жеке мәліметтері – банк шотынан бастап, әлеуметтік желідегі парақшасына дейін – қылмыскерлер үшін оңай олжа көзіне айналуы мүмкін. Осы тұрғыда қатысушыларға өз деректерін қорғау тәсілдері, фишингтік сілтемелер мен жалған интернет қызметтерін анықтау жолдары түсіндірілді. Сонымен қатар, ақпараттық қауіпсіздік саласының мамандары қарапайым азаматтарға арналған қорғану алгоритмдерін, мобильдік банкингтегі қауіпсіздік шараларын нақтылады. Төлеби ауданында бұл мәселенің кеңінен қамтылуы – жергілікті тұрғындардың күнделікті өмірінде өзекті болып отырған цифрлық қауіп-қатерлерді азайтуға бағытталған маңызды қадам. Жеке деректерді сақтау – бүгінде тек ІТ саласының емес, қарапайым азаматтың да күнделікті міндетіне айналғаны байқалды.
ФОРУМ ФОРМАТЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ ҚАБЫЛДАУ – ТІКЕЛЕЙ ДИАЛОГ ПЛАТФОРМАСЫ
Іс-шара соңында көшпелі қоғамдық қабылдау өткізілді. Бұл – форумның дәстүрлі баяндамамен шектелмей, тікелей халықпен байланысқа шыққан жаңа форматы. Қатысушылар өз сауалдарын ашық түрде қойып, спикерлермен еркін пікір алмасты. Мұндай формат қоғам мен билік арасындағы сенімді нығайтып, біржақты ақпарат берудің орнына, нақты кері байланысқа жол ашады. Азаматтар өз тәжірибелерін бөлісіп, нақты мәселелер бойынша ұсыныстарын білдіре алды. Бұл – форумның практикалық тиімділігін арттырды. Сонымен қатар, сарапшылар тұрғындарға күнделікті өмірде кездесетін қаржылық жағдайлар мен олардан шығу жолдарын нақты мысалдармен түсіндіріп берді. Аудан деңгейінде мұндай интерактивті қабылдаулар жиі өткізіліп тұрса, тұрғындар тарапынан белсенділік артып, құқықтық мәдениет пен қаржылық сауаттылықтың деңгейі айтарлықтай өсері анық.
ФОРУМ ҚОРЫТЫНДЫСЫ – ҚОҒАМДЫҚ САНАНЫ ҚАЙТА ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА ҚАДАМ
«ХХІ ғасырдың қаржылық триггерлері» атты форум – Төлеби ауданында азаматтық қоғамды, құқықтық мәдениетті және экономикалық сауаттылықты дамытудың үйлесімді үлгісі болды. Бұл тек бір реттік іс-шара емес, ұзақмерзімді қоғамдық иммунитет қалыптастыруға бағытталған кешенді жұмыстың бастауы. Қаржылық пирамидалар мен алаяқтық схемаларға қарсы тұру үшін тек заңдық тетіктер жеткіліксіз. Ол үшін әр азаматтың ішкі қорғаныс тетіктері – яғни білім мен дағды болуы тиіс. Бұл форум соның негізін қалады. Мемлекеттік органдар, білім беру мекемелері және белсенді қоғам мүшелері бір алаңда бас қосып, ортақ мүдде үшін жұмылды. Алдағы уақытта мұндай форумдардың тұрақты түрде өткізілуі – қаржылық сауаттылықтың тұрақты дамуына кепіл болады. Бұл – қауіпсіз, әділетті әрі экономикалық жағынан берік қоғам құрудың нақты жолы.
ЦИФРЛЫҚ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ САУАТТЫЛЫҚ – ӘР АЗАМАТТЫҢ ҚАУІПСІЗДІК ҚАЛҚАНЫ
Қаржылық қауіпсіздік мәселесінде тек экономикалық білім жеткіліксіз. Азаматтың құқықтық сауаты мен цифрлық кеңістіктегі әрекет ережелерін білуі – заманауи қауіптерге қарсы басты қалқанға айналуда. Осыған байланысты форум аясында ұйымдастырылған баяндамалар мен пікірталастарда цифрлық алаяқтық түрлері мен құқықтық қорғану тетіктері кеңінен түсіндірілді. Қазіргі таңда адамдар онлайн несие, QR төлем, криптовалюта, интернет-дүкен, мобильді банкинг секілді қызметтерді жиі пайдаланады. Бірақ көп жағдайда олар жеке деректерді қорғау, келісімшарттарға қол қою, электронды пошталар мен мессенджерлер арқылы келетін сілтемелердің қауіптілігі туралы біле бермейді. Форумда сарапшылар қарапайым әрі нақты мысалдар арқылы құқықтық білімді күнделікті өмірмен байланыстырды. Әр азамат өз құқықтарын біліп, интернеттегі қауіптерден қорғана алса, қаржылық шығындар мен моральдық зардаптар азаяды. Осылайша цифрлық және құқықтық сауаттылық – тек жеке адамның қауіпсіздігі емес, бүкіл қоғамның тұрақтылығы үшін маңызды фактор ретінде бағаланды. Төлеби ауданында бұл бағытта қолға алынған ақпараттық жұмыс – өңірлік деңгейде жоғары нәтиже беруге қабілетті.