ҚОҒАМДЫҚ КҮРЕС: ПИРАМИДАҒА ҚАРСЫ ВОЛОНТЕРЛІК ҚОЗҒАЛЫС ҚАЖЕТ ПЕ?

Соңғы жылдары Түркістан облысында қаржы пирамидаларының құрбанына айналған адамдар саны артып келеді. Бұл жағдай жастар ортасында да жиі кездесуде. Әсіресе, колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттері, жаңа кәсіп бастаушылар мен әлеуметтік желілерде белсенді жастар – алаяқтық схемаларға жиі алданатындар қатарында. Бұл қауіптің алдын алуда мемлекеттік органдардың күші ғана жеткіліксіз. Сондықтан қоғамның, әсіресе жастардың белсенді араласуын қажет ететін уақыт жетті.

Түсіндіру – ең тиімді қару

Қаржы пирамидалары көбінесе сенімге сүйеніп жұмыс істейді. Сондықтан оларға қарсы күресте де сенімді ақпарат пен сауатты түсіндіру негізгі құрал болмақ. Қоғамдық қозғалыс аясында еріктілер арнайы ақпараттық науқандар ұйымдастырып, халықты, әсіресе жастарды қаржы алаяқтығының түрлері туралы хабардар етуі қажет. Түркістан қаласындағы бірқатар білім беру ұйымдарында осындай шаралар басталып та кетті. Мәселен, Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ студенттері «Қаржылық сауаттылық апталығы» аясында әлеуметтік желілерге бейнероликтер жүктеп, қаржы пирамидаларының белгілері мен салдарын түсіндіруде.

Мектептер мен колледждердегі тренингтер

Қаржы алаяқтықтарына қарсы ерте бастан иммунитет қалыптастыру қажет. Бұл ретте орта білім беру орындары мен колледждерде тренингтер өткізу – маңызды қадам. Мектеп оқушыларына арналған интерактивті сабақтар, рөлдік ойындар, нақты оқиғалар бойынша талдау сессиялары ұйымдастыру арқылы оқушылар ақпаратты терең әрі саналы түрде қабылдай алады. Түркістан облысы Жетісай, Кентау, Сарыағаш аудандарында мұндай тәжірибе енгізіліп, алғашқы нәтижелері де байқалуда. Қаржы пирамидалары туралы ақпаратты алған жасөспірімдер оны отбасы мүшелеріне, таныстарына жеткізе бастайды – бұл ақпарат тізбекті әсер етеді.

Ақпараттық сауаттылық – әлеуметтік қорғаныс

Ақпараттық сауаттылық – бұл заманауи қоғамның басты қаруы. Қаржы пирамидасынан қорғану үшін адамдарға неге сенуге болмайтынын, қандай белгілерге мән беру керектігін үйрету керек. Жалған уәделер мен «оңай табыс» туралы уәдеге сенбеу – ақпаратты талдай білудің нәтижесі. Бұл салада волонтерлік қозғалыстың рөлі өте жоғары. Олар Instagram, TikTok, Telegram сияқты платформаларда арнайы парақшалар ашып, алаяқ схемаларды әшкерелеп, халықты сақтандырып отыра алады. Түркістан облысында жастар ұйымдары осы бағытта арнайы контент жасауды қолға ала бастады. Алайда бұл бастаманы облыс деңгейінде үйлестіру мен жүйелеу қажет.

Қоғамдық ұйымдардың серпіні

Волонтерлік қозғалыстың табысты болуы үшін оны қолдайтын және үйлестіретін орталық қажет. Облыс орталығында немесе ірі қалаларда ақпараттық-кеңестік хабтар ашылса, онда жастар пікір алмасып, бірлесе жобалар жасай алар еді. Бұл жерден тренингке материал алуға, кәсіби спикерлермен байланысуға немесе медиаконтент жасауға қолдау табуға болады. Сонымен қатар, жергілікті телеарналармен, радиолармен әріптестік орнату – халықтың кең ауқымына жетудің бір жолы. Осындай қоғамдық серпіліс арқылы ғана қаржы пирамидасының зиянына қарсы біртұтас пікір қалыптасады.

Түркістан жастары не дейді?

2025 жылы Түркістан қаласында өткен жастар форумында «Қаржы пирамидасына қарсы қоғам керек пе?» деген ашық пікірталас ұйымдастырылды. Форумға қатысушылардың басым бөлігі еріктілер қозғалысының қажет екенін айтты. «Біз ақпаратпен қаруланған ұрпақ болуымыз керек» дейді студент Жаннұр Маханбет. Ал тағы бір қатысушы Мейіржан Серікұлы: «Жастар өз ортасында ғана емес, отбасында да ағартушылық жүргізе алады» дейді. Бұл пікірлерден байқағанымыз – қоғамның жас мүшелері де қауіпке бей-жай емес.

Қаржы пирамидаларына қарсы тиімді күрес – тек заңмен шектелмейді. Қоғамдық қозғалыс, еріктілер, жастар ұйымдары бұл жолда маңызды күшке айналуы мүмкін. Ақпарат тарату, сауаттылықты арттыру, тренингтер өткізу – бәрі де алдауға қарсы иммунитет қалыптастырудың тетігі. Түркістан облысында мұндай қозғалыстың бастауы бар. Ендігі қадам – оны жүйелі әрі тұрақты жұмысқа айналдыру. Бұл – қауіпсіз, әділетті қоғамға бастар жол. Саналы ұрпақ тәрбиелеу – қаржы алаяқтарына қарсы ең мықты қорған.