ТҮРКІСТАНДАҒЫ ЗАМАНАУИ ТҰҚЫМБАҚТЫҢ ЖҰМЫСЫН ЖАНДАНДЫРУ ТАПСЫРЫЛДЫ
Түркістан облысында экологиялық ахуалды жақсарту, жасыл аймақтарды ұлғайту және өңірдің климаттық тұрақтылығын қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстар кезең-кезеңімен жүзеге асырылып келеді.
Осы мақсатта облыс аумағында құрылған заманауи тұқымбақтың жұмысын жандандыру мәселесі күн тәртібіне шығарылып, оған жауапты мекемелерге нақты тапсырмалар берілді. Облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков арнайы барып, жаңадан жасақталған тұқымбақтың жалпы дайындығын, инженерлік және суғару жүйелерінің жағдайын, көшеттерді өсіру барысын және алдағы жоспарларды жан-жақты тексерді.
Тұқымбақ – Түркістан өңіріндегі көгалдандыру жұмыстарының негізгі тірек нысандарының бірі. Бұл жерде болашақта облыс аумағындағы елді мекендерге, жол бойларына, саябақтар мен жасыл белдеулерге отырғызылатын ағаш-бұта көшеттері өсіріледі. «Жасыл аймақ» мекемесі басшысының орынбасары Нұржан Ташкеновтің айтуынша, тұқымбақта қылқан жапырақты, жұмсақ жапырақты, сәндік және бұта тектес ағаштардың бірнеше түрі өсірілмек. Олардың қатарында климатқа төзімді, жерсінуге бейімделген және экологиялық тұрғыдан тиімді ағаш түрлері басым. Жоспар бойынша тұқымбақты толық іске қосу желтоқсан айына белгіленген.
Облыс әкімінің орынбасары нысанды аралау барысында тек инфрақұрылымға ғана емес, өскіндердің нақты жағдайына да баса мән берді. Көшеттердің сапасы, тамыр жүйесінің дамуы, топырақтың құрамы мен ылғалдылығы, тыңайтқыштардың берілу тәртібі жан-жақты қаралды. Мамандардың мәліметінше, биыл жасыл белдеу аумағындағы 825 гектар мәдени орман екпесіне органикалық және минералдық тыңайтқыштар енгізілген. Бұл шаралар топырақтың құнарлылығын арттырып, тұздану деңгейін төмендетуге және көшеттердің тез бейімделіп, тамыр жаюына оң әсерін тигізеді.
Түркістан өңірі климаттық тұрғыдан құрғақ аймаққа жататындықтан, су ресурстарын тиімді пайдалану – көгалдандырудағы басты мәселенің бірі. Осыған байланысты жасыл белдеу аумағындағы суғару жүйелерінің жай-күйі де егжей-тегжейлі тексерілді. Қазіргі таңда жасыл аймақтың 63 пайызы ұңғымалар арқылы, 25 пайызы ашық су арналары арқылы, ал қалған 12 пайызы арнайы су сорғыларының көмегімен суарылады. Соңғы уақытта пайдалануға жарамсыз болған немесе істен шыққан 55 су сорғысы жөнделіп, қайта қалпына келтірілген. Бұл өз кезегінде су жеткізу тұрақтылығын қамтамасыз етіп, көшеттердің қурап қалу қаупін азайтады.
Жалпы жасыл белдеу аумағы толықтай қоршалған. Бұл – жас көшеттерді малдан, сыртқы зақымданудан және өзге де қауіп-қатерден қорғауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кешенді жоспарға сәйкес, алдағы кезеңде 900 гектар жерге сексеуіл тұқымын себу көзделіп отыр. Сексеуіл – шөлейтті аймақтар үшін аса маңызды өсімдік. Ол топырақты бекітіп, жел эрозиясының алдын алады, экожүйенің қалпына келуіне ықпал етеді және климаттық тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі.
Нұрбол Тұрашбеков жауапты мамандарға суғару жүйелерін қайта түгендеуден өткізуді қатаң тапсырды. Оның айтуынша, көктемгі маусым басталғанға дейін барлық техникалық ақаулар толық жойылып, жүйелер үздіксіз жұмыс істеуге дайын болуы тиіс. Сонымен бірге тұқымбақтағы өндірістік процестерді жандандыру, агротехникалық талаптарды қатаң сақтау және көшеттердің сапасына ерекше назар аудару қажеттігі атап өтілді. Әрбір өсірілген көшет кейін облыстың экологиялық келбетін жақсартуға қызмет ететінін ескеріп, жұмысты формалды емес, нәтижеге бағыттап жүргізу тапсырылды.
Мамандардың айтуынша, заманауи тұқымбақтың толық іске қосылуы Түркістан облысының көгалдандыру саласын жаңа деңгейге көтереді. Бұған дейін көшеттердің бір бөлігі басқа өңірлерден тасымалданса, енді жергілікті жерде өсірілген, климатқа бейімделген көшеттер пайдаланылмақ. Бұл шығынды азайтып қана қоймай, ағаштардың жерсіну көрсеткішін де арттырады. Сонымен қатар, тұқымбақтың тұрақты жұмысы жаңа жұмыс орындарының ашылуына, жас мамандардың агроэкология саласына тартылуына мүмкіндік береді.
Жалпы алғанда, Түркістандағы заманауи тұқымбақ – өңірдің ұзақ мерзімді экологиялық стратегиясының маңызды бөлігі. Ол жасыл белдеуді кеңейтуге, елді мекендердегі өмір сапасын арттыруға, ауа сапасын жақсартуға және табиғи тепе-теңдікті сақтауға бағытталған. Облыс басшылығы бұл бағыттағы жұмыстарды жүйелі түрде жалғастырып, тұқымбақтың толық қуатта жұмыс істеуіне барлық жағдайды жасауға ниетті.
