ТУРИЗМДІ ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ

Қазақстан Республикасында туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі принциптері:

-туристік қызметті алға жылжыту және оны дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау;

-туристік қызметтің басым бағыттарын анықтау және қолдау;

-туризм үшін қолайлы ел ретінде Қазақстан Республикасының идеясын қалыптастыру;

-Қазақстан Республикасының туристер мен туристік ұйымдары мен олардың қауымдастықтарының құқықтарын қорғау, олардың мүдделері мен мүліктерін қорғауды қамтамасыз ету.

Туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаттары:

-азаматтардың демалысқа, туризм саласындағы қозғалыс еркіндігіне құқықтарын қамтамасыз ету;

-қоршаған ортаны қорғау;

-туристерді тәрбиелеуге, білім алуға және жетілдіруге бағытталған іс- шараларға жағдай жасау;

-саяхат жасау кезінде азаматтардың қажеттіліктерін қамтамасыз ететін туристік саланы дамыту;

-туристік   саланы   дамыту   есебінен   жаңа   жұмыс   орындарын   құру, мемлекет пен Қазақстан Республикасы азаматтарының кірістерін арттыру;

-халықаралық туристік байланыстарды дамыту. Туристік қызметті мемлекеттік реттеу:

-туризм   индустриясын  дамыту,   туризмге   инвестиция   салу   саясатын айқындау;

-туризм саласындағы қатынастарды жетілдіруге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді қабылдау;

-Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасына сәйкес туристік қызметті лицензиялау, туристік қызмет саласында стандарттау;

-бюджеттік    заңнамаға    сәйкес     туризмді    дамытудың    мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеуге және іске асыруға бюджеттік қаражат бөлу;

-туристік қызметті штат санын жеңілдету;

-отандық туристердің, туроператорлардың, турагенттердің және олардың қауымдастықтарының халықаралық туристік бағдарламаларға қатысуына жәрдемдесу;

-туристік өнімді ішкі және әлемдік туристік нарықтарда жылжытуға жәрдемдесу;

-елдегі туристік ресурстарды ұтымды және тиімді пайдалану, есепке алу және қорғауды қамтамасыз етеді.

Мәдени нысандардың саны мен әртүрлілігінің өсуі. Бұл фактор бірнеше жолмен жұмыс істейді.

Біріншіден, мәдени нысандарды қалыптастыруда инвестициялар белсенді түрде жүргізіледі. Өйткені, соңғы орындар туристер үшін ғана емес, жергілікті тұрғындардың өмірі мен жұмысына көңіл көтеру құндылығын жоғарылату тұрғысынан және өмірдің гидонистикалық тұжырымдамасын қамтамасыз етуде және сол арқылы басқа елді мекендермен бәсекелестікке жету үшін өздерінің әртүрлілігін қамтамасыз етуге, инвестициялық және білікті жұмыс күшін тартуға арналған.Өз театры, галерея, тарихи мұражай және т.б. жергілікті мақтаныш пен беделдің (жергілікті билік үшін күрес) атрибуты бола алады. Туристерді тарту көбінесе осындай жобаларды жүзеге асырудың қосымша бөлігі болып табылады, себебі жергілікті аудитория тым аз.

Екіншіден, индустриалды даму кезеңінің аяқталуы көптеген аумақтарды экономикалық қызметтің профилінде жұмыс орындарын құру және осы негізде әлеуметтік даму стандарттарын сақтау үшін түбегейлі өзгерістерге әкелді.Постиндустриалды экономиканың проблемаларына жауап ретінде шығармашылық мәдениет деп қарастырылады. Мәдениет салалары бүгінгі күні қаланың экономикалық дамуына және мәдени жаңарудың маңызды катализаторы ретінде көрінеді, ол мәдениет арқылы қалалық жаңғырту қозғалысында көрініс тапты.

Үшіншіден, бүгінгі күні мәдени, атап айтқанда, өндірістің және үй шаруашылықтарының дәстүрлерін көрсететін объектілердің мәдени тұтыну саласына қатысу арқылы анықталған объектілердің құрамын кеңейту. Жоғалған тамырларды іздестіру тарихтан кейінгі экономика мен жаһандану үрдістерін біріктіретін процестерге байланысты болатын ұлттық, аймақтық немесе жергілікті сәйкестікті қалыптастыруды, мәдениет қасиеттерінің мәдени құндылықтарын сақтау мен пайдалануды ынталандырады.

Мәдениет туризмін қолдау және ынталандырудың мемлекеттік, өңірлік және ұлттық, сондай-ақ тарихи нысандарын, оның ішінде мәдени артефактілерді сақтауды және ірі мәдени жобаларды жүзеге асыруды қаржыландыру арқылы тарату.

Қазіргі заманғы технологиялардың жалпы таралуы тұрғысынан мәдени дамуы туралы ақпараттың қолжетімділігін арттыру. Мәдени аттракциондармен виртуалды танысу, адамдарға әртүрлі жаңа ақпарат пен бейнелерді беру, сонымен қатар олардың жеке қатысуын үнемі ынталандырып, жаңа туристік объектілерге бару.

Жаңа және жетілдірілген коммуникациялық технологиялар (көліктік және ақпараттық) тар туристік ұсыныстары бар баға тұрғысынан бәсекеге қабілетті тар нарық сегменттері негізінде туристік өнімдерді саралау мүмкіндіктерін жасайды.

Eгep eлiмiз өзiндiк мәдeниeттi жahaндaну бapыcындa бacқaлapғa epiп, жоғaлтып aлмaй, кeлeci ұpпaққa оcы күйiндe жeткiзe aлca eлдiң дaмуы одaн әpi бepiк болмaқ. Әлeмдiк apeнaдa тaнылу мәceлeci уaқыт eншiciндe eкeнi aнық. Оны тaныту бapыcындa жacaлып жaтыpғaн жұмыcтapдың aуқымды eкeнi бeлгiлi. Aлғa қойылғaн мaқcaттap оpындaлып, жeту жолдapы нaқтылaнғaн cәттe eлдiк дәpeжeнiң көтepiлeтiнiнe әлeмдiк тәжipибe дәлeлдeп отыp. Өзгe eлдepдiң бacтaн кeшipгeн қиындықтapын бiлe отыpып, олқылыққa бapуымыз дұpыc eмec. Оcындaй тәжipибeнi көpe отыpып, мәдeни клacтepлepiмiздi дaмытып, туpиcтiк caлaмызды жaндaндыpуымыз қaжeт. Экономикaлық жaғдaй әpқaшaн бacты оpындa болaтыны дұpыc, ceбeбi әp мeмлeкeт өзiндiк тaнымaлдылыққa иe болуы үшiн экономикaлық жүйeнi қaлыпқa кeлтipeдi. Мәдeни туpизмдi дaмыту eлiмiздiң мәдeниeтiн бacқaғa тapaтып қоймaй, eлiмiздiң экономикacын көтepушi бacты құpaлы болып caнaлaды.

Мәдени туризм туризмнің ең танымал түрлерінің бірі болып табылады. Мәдениет, белгілі бір аймақтардың тарихы адамдарды қызықтырады және бұл туризмнің дамуын, әлеуметтік-мәдени тұрғыда танымалдылыққа ие болуын қамтамасыз етеді.

Халықтың мәдени өзін-өзі көрсетуі әрқашан қызығушылық тудырады. Туристердің әлемнің түрлі бұрыштарына және олармен бірге тұратын халықтардың табиғи қызығушылығы туристік ынталандырудың ең мотиваторларының бірі болып табылады.

Мәдени туризм басқа мәдениетті білудің ең жақсы тәсілі болып табылады. Мәдени туризмнің гуманитарлық маңыздылығы адамның дамуына, шығармашылығына, білім көкжиегін кеңейтуге мүмкіндік береді. Білімге деген ұмтылыс әрдайым адамның ажыратылмайтын ерекшелігі болды. Туризмді басқа адамдардың өмірін, тарихын және мәдениетін білуімен біріктіру мәдени туризм толықтай шеше алатын міндеттердің бірі болып табылады. Басқа елдің мәдениеті мен әдет-ғұрыптарымен танысу адамның рухани әлемін байытады.

Танымдық туризм адамның басқа адамдардың өмірі, мәдениеті, әдет- ғұрыптары туралы білетін саяхаттың барлық қырларын қамтиды. Сондықтан туризм мәдени байланыстар мен халықаралық ынтымақтастықты дамытудың маңызды құралы болып табылады.

Аймақта мәдени факторларды дамыту туристік ағындарды тарту үшін ресурстарды кеңейту құралы болып табылады. Көптеген елдерде туризм мәдени қарым-қатынас саясаты депте аталады.

Мәдени даму деңгейін туристік нарықта белгілі бір аймақтың қолайлы имиджін қалыптастыру үшін де пайдалануға болады. Мәдениет элементтері мен факторлары облыстың туристік мүмкіндіктері туралы ақпаратты тарату арналары болыпесептеледі. Туризмді дамытудың табысы жалпы қабылданған стандарттар мен талаптарға сәйкес келетін материалдық-техникалық базаға ғана емес, сондай-ақ ұлттық мәдени мұраның бірегейлігіне де байланысты.

Ұлттық мәдени мұраның объектілері ақылды және шығармашылық түрде ұсынылуы керек. Бір елдің өндірісі іс жүзінде басқа елдегідей болып, ғылыми және технологиялық прогресс өз жұмысын жасады. Танымал туристік бағыт болғысы келетін облыс бірегей мәдени кешендерге ие болуы және оларды туристік нарыққа ұсынуы керек.

Мәдениет кешенінің маңызды сипаттамасы оның халықтың қалыптасқан құндылық критерийлеріне сәйкестігінің тұрақтылығы болып табылады. Бұл фактор туристердің белгілі бір мәдени нысанаға деген ұзақ мерзімді қызығушылығына байланысты. Сондықтан туризмді ұйымдастырушылардың негізгі мақсаттарының бірі туризм үшін мәдени кешенді құру ғана емес, сондай-ақ өте ұзақ тарихи кезеңді сақтау болып табылады.

Баспа басылымдарынан, көркем әдебиеттерден және басқа да дереккөздерден кез-келген ақпаратты алуға болатынына қарамастан,«жүз естігеннен гөрі бір рет көрген жөн» дегенескі ақиқат ескірмейді. Сондықтан туристерді тартуға мүдделі аймақ өзінің мәдениетіне деген қызығушылығын арттыратын арнайы бағдарламаларды және іс-шараларды жоспарлап, дамытып, әлеуетті туристерді тарту үшін оның мәдени әлеуеті туралы ақпаратты тарату керек.

Туристердің түрлі топтары мен санаттары үшін туристік бағыттың тартымдылығына әсер ететін маңызды мәдени өзгермелі оның мәдени сипаттамасы болып табылады. Туристердің үлкен қызығушылығын өнер, ғылым, дін, тарих және т.б. сияқты мәдениеттің элементтері құрайды.

Бейнелеу өнері – бұл туристік сапардың дәлелі болып табылатын мәдениеттің маңызды элементтерінің бірі. Оның кең таралуы туристерді өңірдің мәдениетімен таныстыру мақсатында танымал курорттарда (қонақ үй- жайларда) ұлттық бейнелеу өнері туындыларымен таныстыру үрдісіне байланысты.

Сондай-ақ, ұлттық бейнелеу өнерінің әртүрлі түрлерін және элементтерін кеңінен танытатын фестивальдер да танымалдылыққа ие.

Музыка және билер. Облыстың музыкалық әлеуеті мәдениеттің тартымды элементтерінің бірі болып табылады. Кейбір елдерде музыка – туристерді тартудың негізгі факторы. Жыл сайын танымал музыкалық фестивальдерге мыңдаған қатысушылар қатысады. Көптеген курорттық қонақ үйлер кешкі ойын-сауық бағдарламалары, фольклорлық кештер және концерттер кезінде өз қонақтарына ұлттық музыканы ұсынады. Көптеген туристік орталықтарда сатылатын ұлттық музыка жазбалары бар аудиокассеталар туристерді халық мәдениетімен таныстырудың керемет құралы болып табылады.

Этникалық билер ұлттық мәдениеттің тән элементі болып табылады. Әр өңірдің дерлік өз ұлттық биі бар. Туристерді бимен таныстыру арнайы шоу, фольклорлық кештер, ойын-сауық бағдарламалары кезінде орын алады.

Халықтық қолөнер. Туристерді қабылдайтын аймақ оларға жергілікті қолөнер шеберлері мен қолөнершілерден (зауыт немесе қолөнер әдісі бойынша) жасалған көптеген кәдесыйларды ұсынады. Кәдесыйлар — бұл елдің жақсы естелігі. Туристерге қажетті барлық кәдесыйлар, сондай-ақ басқа да тауарлар (кемпингтік жабдықтар, жағажай аксессуарлары) қол жетімді болуы керек және ыңғайлы орналасқан дүкендерде, басқа да сауда орындарында сатылуы керек. Сапарлар барысында өте күшті болып табылатын туризм өнімдері сол кезде дайындалуы тиіс. Өйткені, әсіресе туристер арасында сатып алу және ақша жұмсау сұранысқа ие. Кейбір туристік орталықтарда ұлттық стильдегі арнайы дүкендер құрылады, онда жергілікті қолөнершілер тікелей сатып алушылардың қатысуымен өнімдер шығарады. Кәдесыйларда сауда жасаудың бұл түрі – бұл аймақтың өзіндік ерекшелігі және туристердің қызығушылығын тудырады.