ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА АГРОТУРИЗМДІ ДАМЫТУ: АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МЕН ТУРИЗМДІ ҰШТАСТЫРУ АРҚЫЛЫ ӨҢІРЛІК ДАМУҒА ЖАҢА СЕРПІН

Бүгінде бұл аймақ әлеуметтік-экономикалық жаңғыру жолына түсіп, көптеген салада серпінді дамуға қол жеткізіп келеді. Облыстың ең күшті тұстарының бірі — ауыл шаруашылығы мен табиғи-рекреациялық әлеуетінің тоғысуы. Осы мүмкіндіктерді тиімді пайдалану мақсатында өңірде агротуризмді дамыту бастамалары қолға алына бастады. Бұл — ауыл шаруашылығы мен туризмді ұштастыра отырып, жергілікті тұрғындарға жаңа табыс көзі, қонақтарға ерекше әсер мен тәжірибе ұсынатын заманауи бағыт.

Агротуризм – бұл ауыл тұрғындары үшін экономикалық мүмкіндік, ал қала халқы мен шетелдік қонақтар үшін ауыл өмірінің дәмін сезінетін бірегей тәжірибе. Түркістан облысы дәл осы салада үлкен әлеуетке ие.

АГРОТУРИЗМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Агротуризм (латынша agri — ауыл, ауыл шаруашылығы және turismus — саяхат) – бұл туристердің ауыл шаруашылығы шаруашылықтарына барып, жергілікті өнім өндірісімен, ауыл тұрмысымен танысып, тәжірибе алмасуына негізделген туризмнің ерекше түрі.

Агротуризм келушілерге мынандай мүмкіндіктер ұсынады:

• Жеміс-көкөніс теру, жүзім, қауын жинауға қатысу

• Ұлттық тағамдарды өз қолымен дайындау

• Ауылда тұру, мал күту, егін егу

• Этноқұндылықтармен танысу (қазақы киіз үй, салт-дәстүр)

• Табиғи өнімдерді сатып алу және дәм тату

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ АГРОТУРИСТІК ӘЛЕУЕТІ

ЖЕМІС-ЖИДЕК ПЕН БАҚША ӨНІМДЕРІНІҢ ОТАНЫ

Түркістан облысы:

• Жүзім, қауын-қарбыз, шие, өрік, алма өндіруде алдыңғы орында

• Жетісай, Мақтаарал, Сарыағаш, Түлкібас, Қазығұрт сияқты аудандарда агрошаруашылықтар тығыз шоғырланған

Аталған аймақтарда жылына 8 ай бойы өнім өндіруге болады, бұл агротуризмнің маусымын ұзартып, көктемнен күзге дейінгі кезеңде турист қабылдауға мүмкіндік береді.

ТАБИҒИ-РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ АЙМАҚТАР

• Қасқасу шатқалы – таулы аймақтағы туризм мен экотуризм нүктесі

• Шардара су қоймасы – балық аулау, су туризмі

• Түлкібас пен Төлеби – алма бақтары, табиғи орман белдеулері

• Кентау мен Сауран маңы – далалық туризм мен ауыл шаруашылығын біріктіруге ыңғайлы

ІСКЕ АСЫРЫЛЫП ЖАТҚАН ЖОБАЛАР

2023 жылдан бастап Түркістан облысында бірнеше пилоттық агротуризм жобалары іске қосылды:

1. «АГРО-ФЕРМА» ЖОБАСЫ (ЖЕТІСАЙ АУДАНЫ)

• Қарбыз, қияр, қызанақ, жүзім бақтарымен танысу

• Қонақтарға жеміс теру мен дайындауға қатысу ұсынылады

• Қазақы қонақжай үй (қымыз, ет асу, нан жабу)

• Жергілікті мектептер мен колледждермен әріптестік байланыс орнатылған

2. «ТҮЛКІБАС АГРОСАЯХАТ» (ТҮЛКІБАС АУДАНЫ)

• Алма, өрік, шие бақтары

• Тау етегіндегі табиғи серуен

• Этноауыл элементтері: киіз үй, құрт дайындау, жүн сабау

• Туристерге арнап арнайы бағыт әзірленген (1 күндік және 2 күндік форматта)

3. «ШАРДАРА — ЭКО-ТУРИЗМ ОРТАЛЫҒЫ»

• Су қоймасының маңында бау-бақша мен көкөніс егу

• Балық аулау, ауылдағы өмірмен танысу

• Органикалық өнімдерді сататын жергілікті шағын жәрмеңке

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ТИІМДІЛІК

Агротуризм тек туристер үшін қызықты тәжірибе ғана емес, жергілікті тұрғындар үшін нақты табыс көзіне айналуда:

• Ауыл тұрғындары туристерге баспана, тағам, қызмет ұсынып қосымша табыс табады

• Жастар ауылда тұрақтап, агросаланы кәсіпке айналдыра бастайды

• Шағын кәсіпкерлік (кооператив, қолөнер, сауда) өркендейді

• Ауыл шаруашылығы өнімдерінің брендтелуі мен танымалдығы артады

ҚОЛДАУ МЕХАНИЗМДЕРІ

Түркістан облысының әкімдігі мен ҚР Туризм және спорт министрлігі агротуризмді дамыту үшін келесідей қолдау көрсетіп келеді:

• Гранттық бағдарламалар («Ауыл аманаты», «Жас кәсіпкер»)

• Бизнестің жол картасы – 2025» арқылы жеңілдетілген несие

• Жергілікті жерден телім бөлу және инфрақұрылым тарту

• Шетелдік туроператорлармен бірлескен жобалар

• Ауыл шаруашылығы кооперацияларын туристік кластерлерге айналдыру

ПРОБЛЕМАЛАР МЕН ШЕШІМДЕР

ПРОБЛЕМАЛАР:

• Ауыл инфрақұрылымының жеткіліксіздігі (жол, байланыс)

• Кәсіпкерлердің туризм саласындағы тәжірибесінің аздығы

• Шетелдік туристерге арналған жарнама мен ұсыныстардың аздығы

• Кәсіби гидтер мен агро-гидтер тапшылығы

ШЕШІМДЕР:

• «TURKISTAN TOURISM HUB» платформасы арқылы ауылдық турларды жылжыту

• Туризм колледждерімен арнайы агро-гидтер даярлау бағдарламасы

• Цифрлық агротуризм картасын әзірлеу

• Шағын гранттар арқылы инфрақұрылымды дамытуға қолдау

БОЛАШАҚ МАҚСАТТАР

2025–2027 жылдарға арналған жоспарлар:

• Әр аудан мен ауылда кемінде 2 агротуристік нысан құру

• Облыстық агротуризм фестивалін жыл сайын өткізу (жеміс, бақша, ұлттық тағамдар)

• Экспортқа бағытталған өнім өндірушілерді туристік бағытқа қосу

• Агротуризм арқылы жергілікті брендтерді қалыптастыру (мысалы, “Түлкібас алмасы”, “Шардара қымызы”)

Агротуризм — бұл ауыл мен қала арасындағы көпір, мәдениет пен табиғатты біріктіретін ерекше сала. Түркістан облысында бұл бағытты дамыту — ауыл халқының табысын арттыру, өңірлік экономиканы әртараптандыру және елге келген туристерге бірегей тәжірибе ұсыну жолы. Жергілікті табиғаттың байлығы мен ауыл өмірінің шынайылығы Түркістанды Қазақстандағы агротуризмнің үлгі орталығына айналдыра алады.