РЕАБИЛИТАЦИЯ ЖӘНЕ ЕМДЕУ: ТҮРКІСТАНДА ТӘУЕЛДІЛІККЕ ҰШЫРАҒАН АЗАМАТТАРҒА ҚОЛДАУ ҚЫЗМЕТТЕРІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Нағыз тиімді тәсіл — емдеу және реабилитация. Түркістан облысында құмар ойынға тәуелді болған азаматтардың саны ресми дерекке қарағанда әлдеқайда көп болуы ықтимал. Мұндай азаматтар қоғамнан оқшауланып, көмекке жүгінуден ұялады, ал қолжетімді реабилитациялық орталықтардың болмауы мәселені ушықтырады. Бұл мақалада Түркістандағы лудоманиямен күреске бағытталған емдеу және оңалту шараларының қазіргі ахуалы, қолда бар ресурстар және болашақтағы ықтимал шешімдер қарастырылады.

Түркістандағы психологиялық көмекке қолжетімділік

Қазіргі таңда Түркістан қаласында психологиялық көмек көрсететін орталықтар мен жеке мамандар жұмыс істегенімен, олардың лудоманияға маманданған тәжірибесі шектеулі. Көптеген емдеу мекемелері есірткі немесе алкогольге тәуелділікке бағытталған жұмыс жүргізеді, ал ойынға тәуелділік назардан тыс қалып отыр. Аудандық деңгейдегі емханаларда психотерапия қызметі тек кеңес беру шеңберінен аспайды. Сонымен қатар, көмекке жүгіну мәдениеті де қалыптаспаған. Азаматтар бұл тәуелділікті дерт ретінде мойындамай, жақындарынан жасырады. Осындай жағдайда тұрғындарға қолжетімді, сенімді әрі құпия сақталатын психологиялық қызметтер желісін дамыту өзекті болып отыр.

Қоғамдық және үкіметтік емес ұйымдардың рөлі

Үкіметтік емес ұйымдар лудоманиямен күресте маңызды рөл атқара алады. Қазіргі таңда Түркістанда мұндай бағытта жүйелі жұмыс жүргізетін қоғамдық бірлестіктер саны аз. Алайда олар тәуелділікке ұшыраған адамдарға алғашқы көмек көрсету, қолдау топтарын ұйымдастыру және ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу сияқты іс-шаралар арқылы мемлекеттік құрылымдарға қосымша мүмкіндік бере алады. Жергілікті әкімдік пен қоғамдық ұйымдардың бірлескен жобалары, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде жүзеге асатын реабилитациялық бағдарламалар — бұл саланы алға жылжытуға негіз бола алады. Қоғамдық сектордың белсенділігі лудоманияны ашық талқылауға және көмекке жүгінуді қалыпты құбылыс ретінде қабылдауға септігін тигізеді.

Мақсатты оңалту орталықтарының қажеттілігі

Түркістан облысында арнайы лудоманиямен күреске бағытталған оңалту орталығы жоқ. Бұл — аймақ үшін күрделі мәселе. Себебі басқа тәуелділіктерге қарағанда, ойынға тәуелді адамдар өзін науқас ретінде сезінбейді және емделуді қажет деп есептемейді. Сондықтан оларды нақты диагностика жасап, ұзақмерзімді терапияға тарту үшін орталықтың психологиялық, медициналық және әлеуметтік қызметтермен жабдықталғаны қажет. Мұндай орталық тек емдеу емес, сонымен бірге қайта әлеуметтендіру міндетін де атқаруы тиіс. Мұнда топтық терапия, отбасы кеңестері, еңбекке бейімдеу, қаржылық сауаттылық тренингтері де болуы қажет. Бұл тек Түркістан қаласында ғана емес, аудан орталықтарында да ұйымдастырылуы тиіс.

Қайталама тәуелділіктің алдын алу стратегиясы

Емдеу мен реабилитация – тәуелділіктің тек бір бөлігі. Нағыз сын – адамның емнен кейінгі өмірінде басталады. Түркістанда лудоманиямен емделіп шыққан азаматтар қайтадан бұрынғы әдетке оралмауы үшін олармен ұзақ мерзімді байланыс орнату қажет. Бұл – пост-реабилитациялық қолдау жүйесі. Көптеген елдерде бұл жүйе «тәуелсіз өмірге бейімделу» бағдарламасы ретінде белгілі. Онда арнайы мамандар апта сайын кездесу ұйымдастырып, емделушінің көңіл-күйін, қарым-қатынасын, қаржылық тәртібін бақылап отырады. Түркістанда мұндай тәжірибе енді-енді қолға алынып келеді. Бірақ оның жүйелі түрде енгізілуі – тәуелділіктің қайта өршуіне тосқауыл бола алады.

Отбасымен және жақындармен бірлескен терапия

Лудоманиямен күресте отбасының рөлі өте маңызды. Түркістан облысында көп жағдайда ойынға тәуелді адамға моральдық емес, керісінше кінәлау және қысым жасау тактикасы қолданылады. Бұл – кері нәтиже береді. Емдеу процесінде отбасы мүшелері де арнайы консультациялардан өтіп, ойынға тәуелділіктің табиғатын түсінуге тиіс. Бірлескен терапия сессиялары арқылы сенім қалпына келіп, қолдау ортасы құрылады. Көп жағдайда отбасының дұрыс позициясы науқастың қайта оңалуына ықпал етеді. Сондықтан реабилитациялық мекемелер мен психологтар туыстармен жұмысты жүйелі жүргізуі тиіс. Бұл отбасындағы әлеуметтік қатынастарды жақсартып қана қоймай, алдын алу шарасының бір бөлігіне айналады.

Мемлекеттік бағдарлама мен қаржыландыру қажеттілігі

Түркістан облысында лудоманиямен күреске бағытталған нақты мемлекеттік бағдарлама жоқ. Бұл мәселе көбіне денсаулық сақтау немесе ішкі істер органдарының қосалқы міндеті ретінде қарастырылады. Алайда бұл – кешенді, арнайы қаржыландыруды қажет ететін бағыт. Мемлекеттік деңгейде қабылданған арнайы бағдарлама арқылы психикалық денсаулық орталықтарын жаңғырту, мамандар даярлау, қоғамдық ұйымдарды грантпен қолдау, ақпараттық кампаниялар өткізу және арнайы оңалту орталықтарын ашу мүмкін болады. Түркістан облысының ерекшелігін ескере отырып, бұл бағыттағы шаралар аймақтық деңгейде де нақты жоспармен жүргізілуі тиіс. Тек сонда ғана лудоманиямен күрес құрылымдық әрі ұзақмерзімді сипатқа ие бола алады.