АЙНҰР ҚАСЫМОВА – ШАҒА АУЫЛЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР ЖАНАШЫРЫ

Әжесінің ине мен жіпке жан бітіруі, анасының қиюы келіскен құрақ көрпелері, ауыл әйелдерінің шерменде мен шеберлікке толы отырыстары Айнұрдың бойына шеберліктің дәнін септі. Бүгінде сол дән тамыр жайып, еліміздің мәдени байлығына айналған бұйымдарға ұласуда.

Айнұр өзінің әр туындысына ұлттық бояу, дәстүрлі нақыш енгізіп, қазақтың рухани болмысын танытады. Қарапайым матадан тігілген дорба, текемет немесе орамалдың өзінде де ол ұлттың тарихын сөйлете алады. Оның қолынан шыққан әр бұйым – халқымыздың мәдени коды, ұмыт бола бастаған салт-дәстүрлердің бейнесі.

«ҰЛТТЫҚ МҰРА» ТӨСБЕЛГІСІ – ЕҢБЕККЕ БЕРІЛГЕН БАҒА

2025 жылы Айнұр Қасымова ел алдында атқарған қажырлы еңбегі үшін «Ұлттық мұра» төсбелгісіне ие болды. Бұл марапат жай ғана сыйлық емес, ұлтқа қызмет еткен адамға деген ризашылықтың белгісі. Шебердің еңбегі арқылы қазақ қолөнері жаңа деңгейге көтерілді – ол тек қолданбалы өнер емес, экономикалық, мәдени, туризмдік мәнге ие салаға айналды.

Айнұр осы атақ арқылы тек өзінің емес, ауылдағы, өңірдегі барша шебер әйелдердің атынан құрметке бөленді. Бұл төсбелгі – ауыл әйелінің де ұлт руханиятына орасан үлес қоса алатынын көрсеткен жарқын дәлел.

ЖЕРГІЛІКТІ ШЕБЕРЛЕР КӨРМЕСІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫСЫ

Айнұр Қасымованың ең үлкен жетістіктерінің бірі – жергілікті шеберлер көрмесін ұйымдастыруы. Ол Шаға мен көрші ауылдардағы 30-дан астам шеберді біріктіріп, біртұтас этно-өнер алаңын құрды. Бұл көрмелерде құрақ көрпе, тоқыма, кесте, киізден жасалған бұйымдар, зергерлік әшекейлер ұсынылып, халықтың қызығушылығын тудырды.

Шебер тек бұйым жасаумен шектеліп қалмай, өнердің насихатшысы да бола білді. Ол ауыл әйелдеріне тегін шеберлік сабағын өткізіп, олардың да табыс табуына, рухани дамуына себепші болды. Жыл сайын өтетін «Ұлы дала мұрасы» көрмесі бүгінде аудан көлеміндегі мәдени брендке айналды.

ШАҒА АУЫЛЫНЫҢ РУХАНИ ДАМУЫНДАҒЫ ҮЛЕСІ

Айнұр Қасымова үшін қолөнер – тек кәсіп емес, ауылдың рухани келбетін қалыптастыратын құндылық. Ол ауыл балаларына арнап ұлттық ойыншықтар жасап, балабақшаларға этно-бұрыштар жасақтап берді. Сонымен қатар мектептермен тығыз байланыс орнатып, «Ұлттық өнер апталығы» атты дәстүрлі іс-шараны енгізді.

Мәдениет үйінде өткізілетін кештерге сахналық киімдер тігуден бастап, әр декорацияның көркемдік жағын үйлестіруге дейін белсене атсалысты. Осы арқылы ауыл мәдениеті жаңарып, ұлттық нақышпен жаңғыра түсті.

ҚАЗАҚ ҚОЛӨНЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ЗАМАНАУИ ТҰЖЫРЫМ

Айнұрдың ерекшелігі – көне мен жаңаның үйлесімін табуы. Ол заманауи киімдерге ұлттық өрнектер енгізіп, сұранысқа ие жаңа өнімдер шығарды. Мысалы, қазақы стильдегі сөмкелер, белдіктер, сәндік жастықтар, үстел жапқыштары – бүгінде трендке айналып отыр.

Шебер әр бұйымына QR-код орнатып, оның шығу тарихы мен қолдану жолын цифрлы форматта ұсынады. Бұл – дәстүрлі өнердің жаңаша серпін алуына себеп болған бастама. Оның «Аруна Арт» брендтік өнімдері бүгінде интернет дүкендерде сұранысқа ие.

ЖАС ШЕБЕРЛЕРГЕ ҮЛГІ

Айнұр Қасымова өз шеберханасында жас қыздарға арналған «Ұрпақ жалғастығы» атты тегін оқу бағдарламасын ұйымдастырды. Бұл арқылы ол ауылдағы өнерге құштар жастарға бағыт-бағдар беріп, олардың шығармашылық қабілетін ашуға ықпал етті.

Қазірдің өзінде бірнеше шәкірті өз кәсібін бастап үлгерді. Айнұр шебер ғана емес, педагог, ментор, шабыт беруші тұлға ретінде де елге танылды.

ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫҢ ЖАНАШЫРЫ

Ұлттық дүниені шынайы құрметтей алатын адам ғана оны қорғап, дамыта алады. Айнұр Қасымова – сондай жан. Ол тұрмыстық деңгейдегі ұсақ бұйымнан бастап, үй интерьеріне дейін қазақы мәнермен безендіруді насихаттап келеді.

Оның пікірінше, ұлттық нақыш тек музейде немесе этноауылда болмауы керек, әрбір үйде, тұрмыста болуы тиіс. Бұл идеяны ол үнемі әлеуметтік желіде, көрмелерде, мастер-кластарда айтып, жастарға жеткізіп жүр.

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҚҚА ҚОСҚАН ҮЛЕС

Айнұрдың қолөнер кәсібі тек мәдениет саласын емес, ауыл экономикасын да ілгерілетті. Ол 5 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр. Сонымен қатар өнімдерін онлайн сата отырып, ауылдан тысқары нарыққа шығудың жолын көрсетті.

«Халықтық өнер – экономикалық құрал бола алады» деген қағиданы нақты дәлелдеп жүрген Айнұрдың бизнес-моделі – ауыл әйелдері үшін тамаша үлгі.

ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ҚОЛӨНЕРШІЛЕР АРАСЫНДАҒЫ ТАНЫМАЛДЫЛЫҒЫ

Айнұр Қасымова бүгінде республика көлеміндегі шеберлер форумдарына тұрақты қатысады. Ол Түркістан, Алматы, Астана қалаларындағы этнофестивальдерде бірнеше рет марапатталды. Оның жұмысын халықаралық сарапшылар да жоғары бағалаған.

2024 жылы өткен «Ұлттық мұра – ұрпаққа аманат» форумында Айнұр қазақ қолөнерінің заманауи даму бағыты туралы баяндама жасап, үлкен қолдау тапты.

ШЕТЕЛДІК ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ ПЕН ЭКСПОРТ

Айнұрдың жасаған бұйымдары Германия, Түркия, Канада, Оңтүстік Корея елдеріне экспортталған. Әсіресе қазақы өрнекпен тігілген үстел жапқыштар мен сөмкелерге шетелдік туристер үлкен қызығушылық білдіруде.

Ол әр тауарын ұлттық символ ретінде жеткізуге тырысады, бұйыммен бірге қазақ мәдениеті туралы шағын парақша қоса салады. Бұл – ұлттық идеологияны сырт елге танытудың заманауи әрі тиімді жолы.

ТҰРМЫСТЫҚ БҰЙЫМДАРДЫҢ ҰЛТТЫҚ ЖАҢҒЫРУЫ

Айнұр Қасымова тек дәстүрлі бұйымдармен шектеліп қалмай, заманауи өмірде күнделікті қолдануға болатын тұрмыстық заттарға да ұлттық нақыш енгізіп келеді. Оның шеберханасынан шыққан ас үй сүлгілері, дастарқандар, перделер, жастық қаптары – барлығы қазақ оюларымен көмкерілген, әрі сәндік, әрі пайдалы. Осы арқылы ол «ұлттық өнер – күнделікті өмірдің бөлшегі болуы керек» деген идеяны ұстанады.

⸻

МЕКТЕП ПРОГРАММАСЫНА ҚОЛӨНЕРДІ ЕНГІЗУ ИДЕЯСЫ

Айнұр ауыл мектебінде қолөнер сабағының өзекті, тартымды өтуіне белсене араласып келеді. Ол мектеп бағдарламасына ұлттық қолөнер элементтерін енгізуді ұсынып, бұл бағытта оқу құралдарын жасауға атсалысқан. Қазірдің өзінде оның бастамасымен бірнеше мектепте «Ұлттық қолөнер» үйірмесі ашылған.

ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ РУХЫН ЖАҢҒЫРТУ

Айнұрдың әр бұйымы – Ұлы даланың болмысы. Ол көшпелі өркениеттің көркемдігін ою-өрнекпен жеткізеді. Киіз үйдің шаңырағынан алынған бейнелер, қобыз бен домбыра силуэттері, жез құман мен күміс белдік – бұлар тек эстетикалық элемент қана емес, ұлттың терең болмысын білдіреді.

«ШАҒА STYLE» – АУЫЛДЫҢ ӨЗ БРЕНДІ

Айнұр Қасымова шеберлер көрмесінің негізінде «Shaga Style» деп аталатын бренд әзірлеген. Бұл атау – ауыл атауы мен ұлттық стильдің үйлесімі. Бренд аясында шығарылған сөмке, белдік, бас киім және әшекейлер ауыл атағын аспандатып қана қоймай, ұлттық стильдің өзіндік формасын қалыптастырды. Бұл бастама ауылдың туризм мен экономика бағытында дамуына да серпін беруде.

«ҰЛЫ ДАЛА ӨНЕРІ» АТТЫ МУЗЕЙ ЖОБАСЫ

Айнұр болашақта ауылда шағын этно-музей ашуды жоспарлап отыр. Бұл жерде оның жеке коллекциясындағы ұлттық бұйымдар, ескі заттар мен шеберлер жұмыстары қойылатын болады. Ол бұл жобаны «болашақ ұрпаққа арналған мұрағат» деп есептейді. Қазірдің өзінде бірнеше бөлме жинақталған, кейбір жәдігерлер шебердің жеке қаржысына сатып алынған.

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЗА ӨНІМГЕ БАСЫМДЫҚ

Айнұр өз бұйымдарын табиғи таза маталар мен жіптерден жасайды. Ол пластик пен синтетикадан аулақ болуға тырысады. Қолөнер экологиялық қозғалыстың бір бағыты ретінде дамуы қажет деген көзқараста. Осыған байланысты ол ауылда «табиғи өнім – денсаулық кепілі» атты акция ұйымдастырып, шеберлер арасында таза өнім байқауын өткізді.

ҰЛТТЫҚ ИДЕНТИФИКАЦИЯНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА ҮЛЕС

Жаһандану жағдайында ұлттық өзіндік болмысты сақтау – үлкен міндет. Айнұрдың жұмыстары қазақтың мәдени кодын сақтауға қызмет етеді. Әсіресе жастар арасында ұлттық сана мен рухты оятуда оның бұйымдарының, көзқарасының, дәрістерінің маңызы зор. Ол – «ұлттық өнер арқылы ұлтты ұйыстыруға болады» деген идеяны нақты іспен дәлелдеп жүрген жан.

ОТБАСЫ ЖӘНЕ ӨНЕР

Айнұр – тек шебер ғана емес, аяулы ана, адал жар. Оның шығармашылық жолында отбасының қолдауы ерекше рөл атқарады. Жолдасы – ағаш ұстасы, балалары анасының бұйымдарын жарнамалауға көмектесіп, әлеуметтік желіде парақша жүргізіп келеді. Бұл – отбасылық кәсіптің үлгісі, ұлттық құндылықтармен тәрбиеленген орта.

КЕЛЕШЕК ЖОСПАРЛАР ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ІЗДЕНІС

Алдағы уақытта Айнұр Қасымова өзінің қолөнер мектебін ашуды көздеп отыр. Сонымен қатар онлайн платформа құру арқылы ауыл шеберлерінің өнімдерін бір жерге топтастырып, сатылымын арттыруды жоспарлауда.

Шығармашылығы тоқтаусыз дамып жатқан Айнұр – қазақ өнерінің жандануына, ұлттық рухтың оянуына елеулі үлес қосып келе жатқан тұлға.