ДИНАРА ҚАЛИҚЫЗЫ – ЕЛДІҢ ЭКОБОЛАШАҒЫ ҮШІН ЕҢБЕК ЕТКЕН ЕҢБЕКТІ АЗАМАТ

Оның өмірлік жолы ауылдағы қарапайым тіршіліктен бастау алғанымен, бүгінде бүкіл өңірге үлгі боларлық эко-туризм кешеніне ұласқан. Табиғатты сүйетін, жер-анаға құрметпен қарайтын жан ретінде ол агроэкологиялық кәсіппен айналысуды мақсат тұтты. Соның нәтижесінде қазіргі таңда өз бақшасында жүзден астам отандық және шетелдік туристі қабылдаған, ауылға жан біткен нағыз көшбасшыға айналды.

Динараның бұл бастамасы туған жерге деген махаббаттан, бала күнгі армандарынан туындады. Ол табиғи өнімнің құндылығын, ауыл туризмінің әлеуетін түсініп, заманауи бизнес пен экологияны тиімді ұштастырудың жолын тапты.

АГРОЭКОТУРИЗМ ЖОБАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ

Экотуризм – әлемдік тренд. Бірақ оны ауыл жағдайына бейімдеу – ерекше шеберлікті қажет етеді. Динара Қалиқызы бұл бағытқа бірнеше жыл дайындалды. Ең алдымен бос жатқан жерді тазартудан бастады. Қоршаған ортаға зиян келтірмейтін құрылыс материалдарын пайдаланып, табиғатпен үйлесетін шағын экобақ құрды. Қолмен еккен жеміс ағаштары, қолдан салынған бал үйлер, табиғи жолмен өңделген өнімдер – мұның бәрі кешенді жобаның негізін құрады.

Бүгінде бақтың аумағы 3 гектарға жуықтайды. Онда 40-тан астам жеміс-жидек түрі, көкөніс өсімдіктері, дәнді дақылдар бар. Ең бастысы – химиялық тыңайтқыштар мүлде қолданылмайды. Бұл – оның басты ұстанымы.

ТУРИЗМ – АУЫЛ ДАМУЫНЫҢ КЕПІЛІ

Динара Қалиқызы ауыл туризмінің Қазақстанда кең дамуына үлес қосуды мақсат еткен санаулы азаматтың бірі. Оның жобасы арқылы ауылдың аты жайылып, сырт аймақтардан келетін адамдардың саны артты. Туристер мұнда тынығу үшін ғана емес, тәжірибе алу, ұлттық мәдениетті сезіну, органикалық өнімді дәм тату үшін де келеді.

Экобақ аясында ұлттық тағамдар шеберханасы, киіз үй көрмесі, этно-қолөнер бұрышы, жылқы міну турлары ұйымдастырылған. Әсіресе, балаларға арналған табиғат сабағы, құсбегілік таныстыру шаралары үлкен қызығушылық тудырады. Бұл – ауыл туризмінің сапалық жаңа деңгейге көтерілуінің айғағы.

ТҰРАҚТЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ ЖӘНЕ ТАБЫС КӨЗІ

Динара Қалиқызының жобасы – коммерциялық тұрғыдан да тиімді. Ол ауыл тұрғындарын жұмысқа тартып, табыс көзін кеңейтті. Қазіргі таңда 12 адам тұрақты жұмысқа алынған. Сонымен қатар маусымдық көмекшілер, гид-еріктілер, аспаздар мен экскурсия ұйымдастырушылар жұмыс істейді.

Экотуристерден түскен қаражаттың бір бөлігі қайтадан жергілікті инфрақұрылымды жақсартуға жұмсалады. Ауыл ішіне жарық шамдары орнатылып, жолдар тегістелді, балалар алаңы салынды. Бұл – нағыз әлеуметтік жауапкершіліктің үлгісі.

«ТУРИЗМ ҮЗДІГІ» МАРАПАТЫНЫҢ АРТЫНДАҒЫ ЖЕҢІС

2025 жылы Динара Қалиқызы «Туризм үздігі» республикалық марапатына ие болды. Бұл марапат оған оңай келген жоқ. Ол жылдар бойы тынымсыз еңбектеніп, жобасын мінсіз етуге күш салды. Қонақтарға көрсетілетін қызмет сапасын халықаралық стандарттарға жақындатып, әрбір детальға мән берді.

Марапат тек кәсіпкер ретінде емес, қоғамдық белсенді ретінде де оның ел үшін сіңірген еңбегін мойындау болды. Бұл табыстың ауыл жастарына беретін жігері мен сенімі ерекше.

АУЫЛ ЖАСТАРЫНА ҮЛГІ, ШАБЫТ

Динара Қалиқызы өзінің білгенін басқалармен бөлісуден жалыққан емес. Ол аудан мектептерінде, колледждерде, ауыл жастарына арналған семинарларда экобизнестің қыр-сырын үйретеді. Әр кездесуде оның сөзінен туған жерге деген махаббат, еңбектің қадірі сезіліп тұрады.

Кейбір жас кәсіпкерлер оның тәжірибесіне сүйеніп, өз ауылдарында шағын бақтар мен демалыс аймақтарын салып жатыр. Бұл – көшбасшының арқасында қалыптасқан нақты өзгеріс.

ҰЛТТЫҚ МҰРАҒА ҚҰРМЕТ

Экобақ шеңберінде Динара ұлттық мәдениетті де ұлықтап келеді. Қолөнер шеберлерімен бірлесіп киіз үй тігу, кесте тігу, жүн иіру шеберліктерін туристерге көрсететін этношаралар ұйымдастырады. Қазақтың ежелгі тұрмыстық дәстүрлері қайта жаңғырып, балалардың ұлттық сана-сезімі қалыптасып келеді.

Ұлттық тағамдарды дайындау шеберлігі, бесбармақ, құрт, ірімшік, бауырсақ секілді тағам түрлерін әзірлеу де турдың бір бөлігі ретінде ұсынылады.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СЕРІКТЕСТІК ЖӘНЕ БОЛАШАҚ МАҚСАТ

Динара Қалиқызы шетелдік ұйымдармен байланыс орнатып, шетел туристерін тартуды да жолға қойды. Германия, Түркия, Малайзия елдерінің агроэкотуристік қауымдастықтарымен ынтымақтастық орнатып, өз жобасын халықаралық көрмелерде таныстырды.

Алдағы мақсаттарының бірі – шетелдік волонтерлермен бірлесіп экокешенді кеңейту, жастарға арналған экожазғы лагерь ашу, ағылшын тілінде гид қызметін енгізу. Бұл жоспарлар оның даму көкжиегінің кең екенін көрсетеді.

ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ – АУЫЛ ТУРИЗМІНІҢ ЖАҢА БЕТІ

Бүгінде Динара Қалиқызы цифрлық маркетингке де ден қойып отыр. Оның экобақ жобасына арналған веб-сайты мен әлеуметтік желілердегі парақшалары белсенді жұмыс істейді. Онлайн брондау жүйесі, QR-код арқылы нысандар жайлы ақпарат алу, виртуалды экскурсия — мұның бәрі заманауи туризмнің талаптарына сай шешімдер.

Сонымен қатар Google Maps, TripAdvisor сияқты халықаралық платформаларда тіркеліп, туристік рейтингтер бойынша жоғары баға алуда.

БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: ЭКОСАНАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Динара Қалиқызы үшін ең басты мақсат – экосана қалыптастыру. Табиғатпен үндес өмір сүру, ресурстарды үнемді пайдалану, жерді қадірлеу – осының бәрін ол өз ісі арқылы көрсетіп отыр. Экотуризм – тек демалыс емес, бұл – тәрбие мен білім көзі.

Ол ауылдағы әрбір баланың табиғатты жақсы көріп, жер мен суды бағалай білуі үшін еңбек етіп келеді. Бұл – ұрпақ қамы үшін жасалып жатқан ізгі іс.

ЖАСЫЛ ТЕХНОЛОГИЯЛАР: ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЖАУАПКЕРШІЛІК

Динара Қалиқызының жобасы тек табиғи өнім өндірумен шектелмейді, ол жасыл технологияларды қолдануға ерекше назар аударады. Экотуристік кешенде күн панельдері, тамшылатып суғару жүйесі, биошұңқырлар, жаңбыр суын жинау құрылғылары сияқты шешімдер енгізілген. Бұл шаралар ресурстарды үнемдеуге, табиғатқа зиян келтірмеуге бағытталған.

Ол сондай-ақ биоотынмен жұмыс істейтін жылу жүйесін де пилоттық режимде қолданып көрді. Қоқысты қайта өңдеу мен органикалық қалдықтарды компостқа айналдыру да – күнделікті тәжірибесінің бір бөлігі.

ЭКООҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ: БАЛАЛАРҒА ТӘРБИЕ, ҰРПАҚҚА ҮЛГІ

Экотуристік кешен тек табыс көзі емес, экологиялық білім мен тәрбие орталығы ретінде де қызмет етеді. Динара Қалиқызы жергілікті мектептермен бірлесіп “Табиғат – өмір мектебі”атты арнайы экосабақтар жүйесін енгізген. Бұл бағдарламалар арқылы оқушылар топырақтың құрылымы, тұқым себу, ағаш отырғызу, су ресурстарын үнемдеу туралы тәжірибе жинайды.

Балалар жаз мезгілінде эколагерьлерге қатысып, табиғатпен етене араласады. Бұл олардың бойында экосананы қалыптастырып, туған жерге деген жауапкершілік сезімін оятады.

ӘЙЕЛДЕР КООПЕРАТИВІ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК БИЗНЕС

Динара Қалиқызы ауылдағы аз қамтылған отбасылар мен жалғызбасты аналарды қолдауға бағытталған әйелдер кооперативін құрды. Кооператив құрамына 8-10 әйел мүше болып, әрқайсысы өз қолөнер бұйымын, ұлттық тағамын немесе ауыл шаруашылығы өнімін өндіреді.

Экобақтың базар аймағында бұл өнімдерге арнайы орын бөлініп, туристерге ұсынылады. Осылайша, әйелдер тұрақты табыс көзіне ие болып, отбасы бюджетіне үлес қосып отыр. Бұл — нағыз әлеуметтік кәсіпкерліктің жарқын үлгісі.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТАНЫМАЛДЫҚ ЖӘНЕ МЕДИА ҚОЛДАУ

Динара Қалиқызының жобасы Birge.live, EcoTourism Kazakhstan, BBC Travel Asia сияқты платформаларда көрініс тапты. 2024 жылы оның экобақ жобасы ЮНЕСКО-ның “Тұрақты ауыл туризмі” конкурсында финалға өтіп, халықаралық сарапшылардың жоғары бағасына ие болды.

Шетелдік туристер мен блогерлер оның экоқалашығы туралы мақалалар жазып, видео-блогтар арқылы танымал етуде. Бұл Ескі Иқан ауылының да халықаралық картада көрінуіне үлкен сеп болды.

АУЫЛДЫҚ ЭКОНОМИКАҒА ЫҚПАЛЫ

Экобақтың ашылуы ауыл экономикасына жан бітірді. Бұрын бос жатқан алқаптар өңделіп, ауыл шаруашылығы айналымына қайта қосылды. Туристердің ағылуы жергілікті шағын бизнеске де серпін берді – ауылда шаштараз, шағын дәмхана, тігінші цехы ашылды.

Динара Қалиқызының бастамасы арқылы ауылда жаңа экономикалық белсенділік пайда болды. Ол басқа кәсіпкерлерге серпін беріп, “ауылда бизнес жасау мүмкін емес” деген ескі стереотипті бұзды.

ҰЛТТЫҚ АСХАНА – ТУРИЗМ МӘДЕНИЕТІНІҢ АЖЫРАМАС БӨЛІГІ

Экотуризм кешенінде ұсынылатын ұлттық тағамдар туристердің ерекше қызығушылығын тудырады. Динара Қалиқызы арнайы аспаздармен бірге қазақ асханасының дәстүрлі мәзірінәзірлеп, туристік турларға енгізді.

Құрт жасау, бауырсақ пісіру, қымыз ашыту, бесбармақ әзірлеу сынды интерактивті шаралар шетелдік қонақтардың ерекше ықыласын тудырады. Бұл тек дәм татып көру ғана емес, ұлттық мәдениетпен танысуға, оның терең мағынасын түсінуге мүмкіндік береді.

БОЛАШАҚ ЖОСПАРЛАР: КЕШЕНДІ ЭКОПАРК ҚҰРУ

Динара Қалиқызының алдағы мақсаты – экобақ негізінде тұрақты экопарк ашу. Бұл жобаға агрооқыту орталығы, қолөнер академиясы, мобильді экомузей, отбасылық демалыс аймағы кіреді. Қазіргі таңда жобаның инфрақұрылымын кеңейту үшін гранттар іздестірілуде.

Сондай-ақ, ол Қазақстанның басқа өңірлеріндегі кәсіпкерлермен бірлесіп экотуристік желіқұруды жоспарлап отыр. Бұл бастама арқылы ел бойынша ауыл туризмін жүйелі түрде дамыту мүмкіндігі туады.

ЭКОМӘДЕНИЕТ – ЕЛ БОЛАШАҒЫНЫҢ ТІРЕГІ

Динара Қалиқызының өмірі мен қызметі – экологиялық сана, ауылға сүйіспеншілік, кәсіпкерлік қабілет пен әлеуметтік жауапкершіліктің үйлесімі. Оның бастамалары – жай табыс көзі емес, болашақтың жарқын бағдары.

Бүгінде ол туған ауылы – Ескі Иқанды тек туризм орталығына ғана емес, экожаңғырудың символына айналдырды. Осындай жанашыр азаматтар арқылы ауыл жаңғырады, ел өркендейді.