САУРАН АУДАНЫНДАҒЫ КОЛЛЕДЖДЕР ЖӘНЕ ЖАСТАРДЫҢ ЕҢБЕККЕ БЕЙІМДЕЛУІ

Осындай ортада еңбек нарығына қажетті мамандарды даярлау – аудан көлеміндегі колледждердің басты миссиясына айналды. Кәсіби-техникалық білім жастар үшін тұрақты табыс пен лайықты өмірге апарар сенімді жол екенін дәлелдеп отыр.

Көпсалалы колледж – Сауран жастарының әлеуеті

Аудандағы негізгі оқу орны – Көпсалалы колледж (Ескі Иқан ауылы). Бұл оқу орны 2001 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Колледжде қазіргі таңда 300-ден астам студент түрлі мамандық бойынша білім алуда. Атап айтқанда:

• ауыл шаруашылығын механикаландыру;

• құрылыс және ғимараттарды пайдалану;

• дәнекерлеу ісі;

• электр жабдықтарын жөндеу;

• тамақтандыруды ұйымдастыру (аспаз-кондитер);

• тігін өндірісі;

• автокөлік жөндеу ісі.

Бұл мамандықтардың барлығы – нақты сұранысқа ие, еңбек нарығы үшін өте қажет бағыттар.

Жастарды еңбекке баулудың оқу бағдарламалары

Колледждердегі оқу жоспарлары тек академиялық біліммен шектелмейді. Теория мен практиканы үйлестіретін арнайы бағдарламалар енгізілген. Мысалы, тігінші мамандығында оқитын студенттер нағыз өндіріс цехында жұмыс істеуді меңгереді. Аспаздар мен дәнекерлеушілер де арнайы зертханалар мен шеберханаларда кәсіби тәжірибеден өтеді. Әр оқу жылының соңында студенттер демонстрациялық емтихан тапсырады. Бұл – шеберліктің нақты көрсеткіші ғана емес, өз қабілетін нарыққа ұсынудың бастамасы.

Дуальды оқыту – жаңа еңбек технологиясы

Сауран ауданындағы колледжде дуальды оқыту жүйесі табысты енгізілген. Бұл тәсіл – оқу ордасы мен нақты өндіріс орындарының бірлесе отырып маман даярлау әдісі. Теориялық білім колледжде өтсе, практикалық машықтар өндірістік мекемеде жүзеге асады. Жергілікті құрылыс компаниялары, ауылшаруашылық кооперативтері, сервис орталықтары студенттерді тәжірибеден өткізіп, кейін жұмысқа қабылдауға дайын екенін білдіріп отыр. Мұндай тәсіл студенттің кәсіби сенімділігін арттырып, еңбекке ерте араласуына ықпал етеді.

Университетпен ынтымақтастық – кәсіби өсу кепілі

2025 жылы колледж Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университетімен (KazNARU) меморандумға қол қойды. Бұл келісім колледж түлектеріне бакалавриат деңгейінде білім алуға жол ашты. Сонымен қатар университет оқытушылары колледжге онлайн-курс, вебинар, шеберлік сағатын жиі өткізіп отырады. Колледж студенттері аграрлық бағыттағы стартаптарға қатысып, идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік алып отыр.

Әлеуметтік әділеттілік пен қолдау

Колледжде оқитын студенттердің көпшілігі – ауылдық, әлеуметтік аз қамтылған отбасылардан шыққан жастар. Оларға мемлекет тарапынан тегін оқыту, шәкіртақы, жатақхана, ыстық тамақ және жол шығындары бойынша көмектер қарастырылған. Бұл шаралар жастардың білім алуға деген ынтасын оятып, еңбекке бейімділігін нығайтады. Студенттер ата-аналарына салмақ салмай, өз болашағын өз күшімен қалыптастыруға тырысады.

Ұлттық тәрбие мен еңбек мәдениеті

Колледждің тәрбие жұмысы – оқу процесінің ажырамас бөлігі. Жастарға еңбек адамын құрметтеу, қол еңбегінің қасиеттілігі, ұлттық кәсіптерді меңгеру жайлы тәрбиелік іс-шаралар ұйымдастырылады. Мысалы, «Ауыл шебері» атты көрме, «Шебер қолдан – береке» атты байқаулар жастардың кәсіби және рухани дамуына ықпал етуде. Қазақтың зергерлік, ұсталық, тоқымашылық секілді дәстүрлі кәсіптері де насихатталып келеді.

Қоғамдық өмірге бейімдеу

Колледждер тек кәсіби біліммен шектелмейді. Мұнда студенттік өзін-өзі басқару кеңестері, еріктілер тобы, спорттық секциялар мен шығармашылық үйірмелер жұмыс істейді. Бұл жастардың әлеуметтік белсенділігін арттырып, еңбек пен демалысты тең ұштастыра білуді үйретеді. Оқу ордасы жастарын түрлі аудандық, облыстық деңгейдегі форумдар мен байқауларға қатыстырып отырады. Бұл – ертеңгі ел тірегін қалыптастырудың заманауи жолы.

Түлектер – өңірлік дамудың қозғаушы күші

Көпсалалы колледжді аяқтаған жастардың басым бөлігі туған ауылына оралып, кәсіп бастайды немесе өз ісін дамытады. Аспаздар дәмхана, дәнекерлеушілер кішігірім цех, тігіншілер шағын ателье ашып, қызмет көрсетеді. Бұл бір жағынан ауылдың инфрақұрылымын жаңғырту болса, екінші жағынан жастардың еңбекке бейімділігін көрсетеді. Түлектердің өмір сүру деңгейінің артуы – колледж беретін білім мен дағдының нақты нәтижесі.

Мемлекеттік қолдау – колледждер дамуының кепілі

2025 жыл – елімізде «Жұмысшы мамандықтар жылы» болып жарияланған. Осыған орай колледждерге материалдық-техникалық базасын нығайту үшін қосымша қаржы бөлінді. Сауран ауданындағы колледж жаңа жабдықтармен қамтамасыз етіліп, робототехника элементтерімен жұмыс істеу мүмкіндігіне ие болды. Бұл – келешектегі индустрияландыру кезеңіне дайындықтың нақты қадамы.

Қоғаммен және ата-анамен тығыз байланыс

Сауран ауданындағы колледждер студент тәрбиесінде ата-аналар мен қоғам белсенділерін маңызды серіктес ретінде қарастырады. Әрбір оқу жылының басында ата-аналармен кездесулер, ашық есік күндері өткізіліп, оқу бағдарламалары мен өндірістік тәжірибе жайлы кеңінен ақпарат беріледі. Сонымен қатар, кәсіпорын басшыларымен, аудан әкімдігімен бірлесе жұмыс істеудің нәтижесінде колледж студенттері қоғамның белсенді мүшесіне айналып отыр. Қоғамдық бақылау кеңестері мен қамқоршылық кеңестерінің жұмысы да ашық жүргізіледі. Мұндай ашықтық еңбекке құрметті арттыруға жол ашады.

Кәсіпкерлікке бейімдеу бағытындағы бастамалар

Соңғы жылдары колледждер білім берумен қатар, кәсіпкерлік негіздеріне үйретуге баса назар аударып келеді. Студенттерге арнайы пәндер мен элективті курстар арқылы шағын бизнес негіздері, маркетинг, қаржылық сауаттылық сияқты салалар үйретіледі. Түлектердің бірқатары оқуын аяқтамастан бұрын-ақ жеке кәсіп бастауға өтінім беріп, грант иеленіп үлгерген. Мысалы, дәнекерлеу және автослесар мамандығында оқитын түлектер Шаға, Бабайқорған, Манкент ауылдарында жөндеу шеберханаларын ашып, өз ісін дөңгелетіп отыр. Бұл – білімнің нақты нәтижеге айналғанының дәлелі.

Аймақтық еңбек нарығына бағытталған оқу

Сауран ауданы – ауыл шаруашылығы, құрылыс және техникалық қызмет көрсету салалары бойынша белсенді аймақ. Колледждердің оқу бағдарламалары осы еңбек нарығының сұранысына сай бейімделген. Әр жыл сайын аудан әкімдігі, жұмыспен қамту орталығы, жергілікті кәсіпкерлер палатасы бірігіп еңбек ресурсына қажеттілікті талдайды. Соның негізінде колледждер мамандықтар санын арттырып немесе қайта бағыттап отырады. Бұл жүйе еңбек нарығы мен оқу орындары арасындағы байланысты нығайтады, жұмыссыздықтың алдын алуға ықпал етеді.

Жас шеберлер байқауы – ынталандыру алаңы

Колледждер студенттерінің еңбекке деген қызығушылығын арттыру мақсатында түрлі байқаулар, чемпионаттар ұйымдастырылады. «WorldSkills» аймақтық кезеңдеріне қатысқан Сауран жастары облыс деңгейінде бірнеше мәрте жүлдегер атанған. Аспаздар, шаштараздар, дәнекерлеушілер және электромонтер мамандықтары бойынша өткен жарыстар – студенттердің кәсіби өсуіне жол ашады. Бұл байқаулар арқылы жастар өз мүмкіндігін сынап қана қоймай, болашақ жұмыс берушілермен байланыс орнатады. Жүлде иелері көбіне өндіріс орындарына бірден жұмысқа орналасады.

Инклюзивті білім беру және қолжетімді орта

Сауран ауданындағы колледждер білім алуда теңдік қағидатын ұстанады. Мүгедектігі бар жастарға арналған инклюзивті орта қалыптастыру бағытында колледждер бірқатар бастамаларды іске асыруда. Оқу ғимараттары пандустармен, арнайы оқу кабинеттерімен, дыбыстық ақпараттандыру жүйесімен жабдықталған. Сонымен қатар педагогтар инклюзивті әдістемелер бойынша біліктілігін арттырып, әр студентке жеке бағдарлама бойынша қолдау көрсетеді. Бұл – еңбекке баулуда ешкімді тыс қалдырмайтын әлеуметтік әділеттілік қағидасын айқындайды.

Эко-кәсіп және жасыл технологияларға бағыт

Қазіргі заманғы еңбек нарығы экологиялық талаптарға сай білікті мамандарды қажет етеді. Осыны ескерген колледждер «Жасыл экономика» ұғымын оқу үдерісіне енгізіп отыр. Электрмен жабдықтау, жылыжай шаруашылығы, қайта өңдеу технологиясы бойынша оқитын студенттер экологиялық таза өндіріс принциптерімен танысады. Колледж аумағында күн батареялары, тамшылатып суару жүйелері, компост алаңдары орнатылған. Бұл жастардың тек кәсіби ғана емес, экологиялық жауапты маман болуына ықпал етеді.

Түркістан өңірімен өзара тәжірибе алмасу

Сауран ауданындағы колледждер облыс көлеміндегі оқу орындарымен тығыз байланыс орнатқан. Түркістан қаласындағы ірі техникалық және педагогикалық колледждермен меморандумдар арқылы тәжірибе алмасу, бірлескен жобалар, семинарлар тұрақты түрде өткізіледі. Мұндай байланыстар арқылы студенттер өз білімін кеңейтіп, басқа колледж студенттерімен бәсекеге түсе алады. Бұл еңбекке бейімделудің аясын кеңейтіп, бәсекеге қабілетті болуға көмектеседі.

Сауран ауданындағы колледждер – еңбекке баулудың мықты алаңы. Олар жастарға кәсіби дағды, әлеуметтік жауапкершілік, ұлттық тәрбие мен адами қасиетті қатар сіңіруде. Мұндай оқу ордаларының жұмысы – тек кадр даярлау емес, бүтін бір қоғамның болашағына қызмет ету. Жастардың еңбекке деген құлшынысы, өз қолымен нан табуға ұмтылысы – елдің еңсесін көтерер негізгі күш.