ТУҒАН ЖЕРГЕ ДЕГЕН СҮЙІСПЕНШІЛІКТЕН БАСТАЛҒАН ЖОЛ

Білім мен тәжірибесін туған ауылына арнауды мақсат еткен Балнұр, оқуын аяқтаған бойда Манкентке оралып, экологиялық жобаларды қолға алды.

«ТАЗА САУРАН» ЭКОЖОБАСЫ – ЖАС ЭКОЛОГТЫҢ ЖЕТІСТІГІ

Балнұрдың бастамасымен 2023 жылы «Таза Сауран» экожобасы құрылды. Бұл жоба аудан көлеміндегі экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталды. Оның аясында екі жыл ішінде 5 000-нан астам ағаш отырғызылып, елді мекендерде көгалдандыру, сенбілік, экобілім беруді насихаттау шаралары ұйымдастырылды. Жоба балалар мен жастарды қамтитын экосабақтар, ауылдық жерлерде экобұрыштар мен ақпараттық стендтер жасаумен де ерекшеленді.

ҚОҒАМДЫҚ БЕЛСЕНДІЛІК – АЗАМАТТЫҚ ПАРЫЗ

Балнұр экология саласындағы жұмыстармен ғана шектелмей, қоғамдық өмірге белсене араласады. Ауылдық әкімдікпен, мектептермен, жастар ұйымдарымен бірлескен экотәрбие шараларын өткізіп, экосана қалыптастыруға үлес қосып жүр. Оның бастамасымен өткізілген «Жасыл аймақ», «Бір көшет – бір үміт», «Табиғат тынысы» сияқты акциялар ауыл тұрғындары арасында кең қолдау тапты.

АҒАШ ОТЫРҒЫЗУ – ТЕК ӨСІМДІК ЕМЕС, БОЛАШАҚ ЕГУ

«5 000 ағаш – бұл 5 000 үміт, тыныс, тіршілік» дейді Балнұр. Ол жергілікті тұрғындарға ағаштың тек көлеңке мен әсемдік емес, ауаның тазалығы мен топырақтың ылғалдылығы үшін маңызын түсіндіре білді. Отырғызылған көшеттердің түр-түрі – жеміс ағаштары, қарағаш, терек, шаған, арша – экожобаның алуан түрлілігін көрсетеді. Әр көшетке оқушылар есімін беру дәстүрі енгізіліп, бұл экологиялық тәрбиені тереңдете түсті.

ЭКОБІЛІМ БЕРУ МЕН ЖАСТАРДЫ ТӘРБИЕЛЕУ

Балнұр ауыл мектептерінде экобілім беру бағдарламасын әзірлеуге атсалысты. Ол аптасына бір рет табиғатты қорғау сабағын өткізіп, «экосана», «жасыл болашақ» тақырыптарын балаларға жақын тілмен түсіндіреді. Сонымен қатар ол экоклубтар құрып, ауыл жастарын табиғатты сүюге, таза орта қалыптастыруға үндеп келеді.

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЭКО-ШЕШІМДЕР МЕН ЦИФРЛЫҚ ЖОБАЛАР

Жас эколог заманауи әдістерден де қалыс қалмайды. Ол ауыл маңындағы қоқыс тастау орындарын GPS жүйесімен белгілеу, көшет отырғызылған аймақтардың электронды картасын жасау, QR-код арқылы ағаш туралы ақпарат алуға мүмкіндік беретін жүйе енгізуді бастады. Бұл цифрлық бастамалар оның кәсіби деңгейін көрсетіп, ауылдың экосаласындағы жаңа кезеңге өтуіне ықпал етті.

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САНАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ – БАСТЫ МІНДЕТ

Балнұрдың ойынша, табиғатты сақтау – тек мамандардың емес, әр адамның жауапкершілігі. Ол әр шарада ауыл тұрғындарын табиғатқа деген көзқарасты өзгертуге үндейді. Пластикті қайта өңдеу, суды үнемді пайдалану, қалдықты сұрыптау мәдениетін қалыптастыру – оның күн тәртібіндегі тұрақты тақырыптар.

ҚЫЗМЕТІНЕ ҚОҒАМДЫҚ МАРАПАТТАР МЕН МОЙЫНДАУ

2025 жылы Балнұр Мұстафа «Экология елшісі» атағына ие болды. Бұл марапат оның «Таза Сауран» жобасы аясындағы ерен еңбегі мен тың бастамаларына берілген жоғары баға болды. Сонымен қатар ол облыстық және республикалық деңгейде экология тақырыбындағы конференцияларда баяндама жасап, үздік баяндамашы ретінде де танылды.

ЭКОЛОГИЯ МЕН ЭКОНОМИКА ҮЙЛЕСІМІ

Балнұр экология мен экономиканың қатар дамуы қажеттігін алға тартады. Ол экотуризм бағытына да мән беріп, ағаш егілген аймақтарды демалыс саябағына айналдыру жобасын ұсынып жүр. Бұл бастама ауыл бюджетіне қосымша табыс көзі бола алатындығын дәлелдеп, әкімдік тарапынан қолдау тапты.

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Балнұр – сабырлы, еңбекқор, мақсатшыл тұлға. Ол өз ісін жан-тәнімен сүйетін, табиғатпен үндестік тапқан азамат. Әр сөзі – ойлы, әр әрекеті – нәтижелі. Көпшілік оны тек эколог емес, ауылдың нағыз жанашыры деп біледі.

БОЛАШАҚ ЖОСПАР МЕН ЖАҢА ЖОБАЛАР

Алдағы жылдары Балнұр ауылдың экологиялық паспортын әзірлеп, су мен ауа сапасын бақылайтын арнайы құрылғылар орнату жобасын жоспарлап отыр. Сонымен қатар ол жасыл экономиканы қолдайтын шағын гранттық бағдарламаларды тарту арқылы ауыл тұрғындарын экобизнеске ынталандыруды мақсат етіп отыр.

ОТБАСЫ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ

Балнұрдың экосаладағы табыстары – тек оның ғана емес, оны қолдаған отбасының да жетістігі. Ата-анасы – қарапайым еңбек адамдары, жолдасы – ауыл мектебінде мұғалім. Олар бірге табиғатқа жанашыр ұрпақ тәрбиелеуде.

ЭКОЛОГИЯ МЕН ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ҮШТАСТЫРУ: ТАБИҒАТҚА ДЕГЕН ДӘСТҮРЛІ ҚҰРМЕТ

Балнұр Мұстафа экология мәселесін тек ғылыми не әкімшілік тұрғыда емес, ұлттық дүниетаныммен үйлестіріп қарастыратын санаулы мамандардың бірі. Ол қазақ халқының табиғатқа деген ежелгі құрметін, «Жер-ана», «Суға қарап сөз айтпа», «Құстың ұясын бұзба» деген тәрізді ұғымдарын күнделікті экологиялық насихаттың негізіне айналдырған. Балнұрдың айтуынша, табиғатты қорғау тек заңмен емес, сана мен салт арқылы жүзеге асқанда ғана ұзақ мерзімді нәтиже береді. Ол ауыл қарияларымен, молдалармен, ұстаздармен бірлесе отырып, ауылдықтарды табиғатпен үйлесімді өмір сүруге үндеуде. Бұл бағытта өткен кездесулер мен іс-шараларда ұлттық таным экосанаға айналып келеді.

ЭКОКӨШБАСШЫ РЕТІНДЕГІ ҚЫЗМЕТІ: ЖАСТАРДЫ ЭКОЖОБАЛАРҒА ТАРТУ

Балнұр ауыл жастары арасында экосана қалыптастырудың заманауи жолдарын жетік меңгерген маман. Ол ұйымдастырған «Жасыл еріктілер» тобы бүгінде тұрақты түрде сенбіліктер өткізіп, қоқыс сұрыптаудың, ағаш отырғызудың үлгісін көрсетуде. Әсіресе мектеп оқушылары мен колледж студенттері Балнұрдың бастамасымен өз экожобаларын құрып, ауылдың экожүйесіне нақты пайда келтіріп отыр. Мұндай жұмыс тәсілі экологиялық білім берудің дәстүрлі формасынан әлдеқайда тиімді екені байқалды. Балнұр жастарды тек қатысушы ретінде емес, көшбасшы, бастамашы ретінде көреді. Сондықтан олардың пікірімен санасып, идеяларын іске асыруда барынша қолдау көрсетеді.

«ТАЗА САУРАН» ЭКОЖОБАСЫ: 5000 АҒАШ ОТЫРҒЫЗУҒА ЖЕТЕЛЕГЕН ҚОЗҒАЛЫС

Балнұр Мұстафаның бастамасымен іске қосылған «Таза Сауран» экожобасы бүгінде өңірдегі ең ауқымды экологиялық бағдарламалардың бірі ретінде танылып отыр. Жоба аясында 5 000-нан астам ағаш отырғызылып, ауыл аумағы жасыл желекке бөленді. Бұл тек көркейту жұмысы емес – шаң-тозаңмен күрес, топырақ эрозиясының алдын алу, ауа сапасын жақсартусекілді нақты экологиялық мәселелерді шешуге бағытталған. Жоба шеңберінде ауыл тұрғындарына ағашты күту, егу, суару бойынша семинарлар да ұйымдастырылып келеді. Аталған бастама арқасында ауыл экожүйесі жаңа деңгейге көтерілді.

ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІ АРҚЫЛЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САНА ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Қазіргі ақпараттық заманда әлеуметтік желі — халықпен жұмыс істеудің маңызды алаңы. Бұл мүмкіндікті Балнұр тиімді пайдалана білді. Ол Instagram және TikTok платформаларындаэкологиялық видеосабақтар мен эко-әдеттер жайлы қысқа роликтерді жариялап, көпшіліктің қызығушылығын тудырып отыр. Әсіресе оқушылар мен жас аналар оның желідегі парақшасын белсенді бақылап, жеке өмірінде қолдана бастады. Ауыл тұрғындарының айтуынша, Балнұрдың қарапайым тілмен түсіндірген видеолары экологияны түсінуге көмектесіп қана қоймай, экологиялық өмір салтына бет бұруға ықпал етті.

ТҰРАҚТЫ ЭКОЖҮЙЕ ҚҰРУ: ТАЗАЛЫҚ ПЕН ҚАЙТА ПАЙДАЛАНУ МӘДЕНИЕТІН ЕНГІЗУ

Балнұр ауылда қалдықтарды қайта өңдеудің қарапайым, бірақ нәтижелі жүйесін енгізді. Ол әр отбасыға арнайы қалдық сұрыптау жәшіктерін таратып, қағаз, пластик, органикалық қалдықтарды бөлек жинауға үйретті. Сонымен қатар, ауыл мектебінде «Қайта пайдалану» шеберханасын ашып, балалар ескі заттарды қолөнерге айналдыруды үйренуде. Бұл тек экология емес, шығармашылық пен үнемшілдікті қатар насихаттаған тиімді бастама болды. Қазір ауылда тасталатын заттар азайып, қайта өңделетін өнімдер саны артып келеді.

ТАБИҒАТҚА ДЕГЕН ҚАМҚОРЛЫҚТЫҢ ТӘРБИЕЛІК ҚЫРЫ

Экология – тек табиғатты қорғау емес, тәрбие мен адамгершілік мектебі. Балнұрдың жүргізіп отырған экоағарту жұмыстары балалардың бойына мейірімділік, ұқыптылық, еңбекқорлық қасиеттерін сіңіруде. Ол балаларға тек ағаш отырғызуды емес, оны күтіп-баптаудың жауапкершілігін де үйретеді. Сонымен қатар, тазалықты сақтау, жануарларға қамқорлық жасау, табиғи ресурстарды ысырап етпеу – Балнұр тәрбие беріп жүрген құндылықтардың негізі. Мұндай жұмыстардың нәтижесінде ауыл балаларының экосана деңгейі айтарлықтай жоғарылады.

БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: АУЫЛ ЭКОЛОГИЯСЫН АЙМАҚТЫҚ ДЕҢГЕЙГЕ КӨТЕРУ МАҚСАТЫ

Балнұр Мұстафаның басты мақсаты – ауыл экологиясын тек жергілікті шеңберде шектемей, облыстық деңгейде дамыту. Қазіргі таңда ол бірнеше аудандық және облыстық жобаларға қатысып, өз тәжірибесін бөлісіп жүр. Алдағы уақытта «Жасыл мектеп», «Ауыл экосабағы» секілді бағдарламалар арқылы барлық елді мекендерді қамтуды көздейді. Сонымен қатар, ол агроэкологиялық демалыс алаңын ашуды да жоспарлап отыр, бұл туристік әрі экологиялық пайдасы мол бастама болмақ.

Қорытындылай келе, Балнұр Мұстафа – қазіргі заманның экологиялық жауапкершілігі жоғары, заманауи технологиялар мен ұлттық құндылықтарды біріктіре білетін маман. Оның еңбегі тек бір ауылдың емес, тұтас аймақтың экологиялық бет-бейнесін өзгертуге бағытталған. Мұндай еңбек адамы – нағыз «Жұмысшы мамандықтар жылының» мақтанышы.