Қауіптілігі. Найзағай разряды үлкен токатармен сипатталады, ал оның температурасы 300000 градусқа дейін жетеді. Найзағай соққысы кезінде ағаш бөлшектеніп қалады және тіпті жанып кетуі мүмкін. Ағаштық бөлшектенуі ағаштың ішкі ылғалының бірден булануынан ішкі жарылыстың әсерінен болады. Найзағайдың тура тиуі адам үшін өліммен аяқталады. Жыл сайын әлемде найзағайдан шамамен 3000 адам өледі. Найзағай қайда соғады? Статикалық электрдің разряды ең аз электрлік кедергінің жолы бойынша өтеді. Ең биік заттардың, ұқсайтындардың арасында, және түйдек бұлттардың арасындағы қашықтық аз болса, электрлік кедергі де аз боолады. Олай болса, найзағай бірінші кезекте биік затты соғады (мачтаны, ағашты және т.б.).

Найзағайға қалай дайындалу керек

Найзағаймен экономика объектілерін, ғимараттар мен салынымдарды соғу қауіптілігін төмендету үшін металл мачталарын және объект салынымдарының жоғарғы жағын сыммен жерге қосу түрінде найзағай қорғаны орнатылады. Табиғатқа жол жүрердің алдында ауа-райын біліп алыңыздар. Егерде нажағай болжалып жатса, онда жол жүруді басқа күнге ауыстырыңыз. Егерде Сіздер нажағай майданын байқап қалсаңыздар, онда бірінші кезекте бірінші нажағай даусымен, найзағайдың бірінші жарқырау уақытының кідірісі бойынша оған дейінгі қашықтық шамасын анықтаңыздар. Жарық жылдамдығы орасан болғандықтан (300 000 км/с), найзағайдың жарқылын біз бірден байқаймыз. Олай болса, даусының кідірісі оның қашықтығы және жылдамдығымен анықталады (шамамен 340 м/с). Мысалы: Егерде жарқырағаннан кейін нажағайға дейін 5 секунд өтсе, онда нажағай майданына дейін қашықтық 340 м/с х 5с=1700 м тең. Егерде даусының кешігуі өссе, онда нажағай майданының жақындағаны.

Найзағай кезінде қандай әрекет жасау керек

Найзағай жарқырағаннан кейін күннің күркірегені қауіпті. Осы жағдайда дереу қауіпсіздік шараларынын қабылдаңыз. Егерде Сіздер ауылдық жерде болсаңыздар: терезелерді, есіктерді, түтіндіктерді және желдеткіштерді жабыңыздар. Пеш жақпаңыздар, өйткені, пештің тұрбасынан шығатын жоғары температуралы газдар төменгі кедергіге ие болады. Телефонмен сөйлеспеңіздер: найзағай кейде столбалардың арасына тартылған сымдарға тиеді. Найзағай түскен кезде электр сымдарына, найзағай тартқышқа, шатырдың суағарына, антыннаға жақын келмеңіздер, терезенің жанында тұрмаңыздар, мүмкіндігізше теледидарды, радионы және басқа электр тұрмыстық құралдарды сөндіріңіздер. Егерде Сіздер орманда болсаңыздар, орманның төменгі учаскелерінде жасырыныңздар. Биік ағаштардың, әсіресе шырма, емен және терек ағаштарының жанына жасырынбаңыздар. Жағадан әрірек кетіңіздер, дөңес жерлерден ойпаттарға түсіңіздер. Жазық далада, алқаптарда немесе пана (ғимарат) болмаған жағдайда өздеріңіздің барлық денелеріңізді электр тогына тоспай, жерге жатпаңыздар, жырада, жарда немесе табиғи ойықтарда тізерлеп отырыңыздар. Егерде нажағай майданы Сіздің спортпен шұғылданып жатқана келіп қалса, онда оны дереу доғарыңыздар. Металл заттарды (мотоцикл, велосипед, мұзойғыш және т.б.) былай қойыңыздар, олардан 20-30 м-ге аулақ кетіңіздер. Егерде Сіздер автомобильде болған нажағай келіп қалса, одан шықпаңыздар, бұл ретте терезесін жабыңыздар және радиоқабылдағыштың антеннасын түсіріңіздер.