ҰЛТТЫҚ ӨНЕР МЕН БІРЛІКТІҢ ҮНІ: «ҮКІЛІ ДОМБЫРА» БАЙҚАУЫ ТҮРКІСТАНДА ӨТТІ

Түркістан қаласындағы «Достық үйінде» өткен «Үкілі домбыра» байқауы — ел рухын көтерген, мәдениет пен бірлікті тоғыстырған ерекше оқиға болды. Бұл шара Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығы мен Ұлттық домбыра күніне арналды. Байқауды облыстық қоғамдық даму басқармасы мен «Қоғамдық келісім» КММ ұйымдастырып, этнос өкілдері арасында кең көлемде өткізді.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, бұл жоба тек өнер жарысы ғана емес, этносаралық татулық пен ұлттық өнердің бірліктегі болмысын көрсетуге бағытталған. Байқау «Елтану» ғылыми-ағартушылық жобасы аясында іске асып, түрлі этнос өкілдеріне қазақ халқының киелі мұрасы — күй, терме, дәстүрлі ән арқылы рухани сабақтастықты насихаттауды мақсат етті.

«Үкілі домбыра»: өнер мен рухтың тоғысуы

Байқаудың ашылу салтанатында облыстық қоғамдық даму басқармасы басшысының орынбасары Нұрсұлтан Сейтжанов сөз сөйлеп, іс-шараның терең мәніне тоқталды:

– «Үкілі домбыра» байқауы – өнерді ұлықтайтын, рухты оятатын тағылымды шара. Бұл – ұлттық мұраны дәріптеп, оны өскелең ұрпақтың бойына сіңірудің жарқын көрінісі. Қазақтың күй өнері – ғасырлар қойнауынан жеткен асыл қазына. Осы байқау арқылы біз сол қазынаны дәріптеп, жас таланттарға жол ашып отырмыз, – деді ол.

Бұл сөздердің астарында үлкен идея жатыр: домбыра — тек музыкалық аспап емес, ұлттық болмыстың символы, тарихи жадының тірі куәсі. Ал оны өзге этнос өкілдері меңгеріп, үлкен сахнада орындауы — Қазақстандағы мәдени-интеграциялық саясаттың нақты жемісі екенін дәлелдейді.

Үш номинация – үш өнер мектебі

Байқау үш негізгі бағытта өтті:

• Дәстүрлі ән орындау

• Күй орындау

• Терме орындау

Әр номинация — қазақтың рухани әлемінің бір қыры. Дәстүрлі ән — сөз бен әуеннің үйлесімі, күй — үнсіз сөйлейтін тіл, терме — халықтың философиялық көзқарасын жеткізетін поэзиялық ағым.

Байқауға Түркістан қаласы мен өңір аудандарынан келген өнерпаздар қатысты. Олардың арасында түрлі этностардың жас өкілдері болды. Бұл — мәдениет арқылы ұлттар арасындағы достықты нығайтудың ең тиімді жолы.

Домбыра – көпұлтты елдің ортақ мұрасы

Домбыра – қазақ халқының ұлттық коды. Алайда қазіргі таңда бұл мұра барша Қазақстан халқына ортақ мәдени байлық ретінде дәріптеліп отыр. «Үкілі домбыра» байқауы осы идеологияны нақты жүзеге асыратын алаң болды. Этнос өкілдерінің домбыра тартуы – олардың осы елдің тарихы мен мәдениетіне құрметінің көрінісі.

Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығына арналған бұл жоба елдегі бейбітшілік пен бірлік саясатының нақты нәтижесін көрсетіп отыр. Ассамблея тек этностарды біріктіретін емес, олардың қазақ мәдениетіне етене араласуына да жол ашатын көпір іспетті.

Жас таланттарға жол ашқан платформа

Байқау – жас таланттар үшін үлкен сахнаға алғашқы қадам. Түрлі ауданнан келген орындаушылардың арасында күйге жан бітірген шеберлер де, дәстүрлі ән мен термеде терең мазмұн жеткізгендер де болды. Бұл — музыкалық өнердің өлмегенінің, қайта жанданып келе жатқанының белгісі.

Мұндай алаңдар — өнерпаздың кәсіби дамуына ғана емес, рухани өсуіне де себеп болады. Олар ұлттық өнерді үйрену арқылы өздерінің осы елдің ажырамас бөлшегі екенін сезінеді.

Рухани келісім мен мәдени дипломатия

«Үкілі домбыра» секілді жобалар — жұмсақ күштің (soft power) нақты үлгісі. Қазақтың қара домбырасын қолына алған өзге ұлт өкілі — тіл табысудың, мәдениет арқылы бірігудің жарқын нышаны. Бұл — ұлт пен ұлыстың шекарасын өшіріп, біртұтас азаматтық қоғам құру жолындағы маңызды қадам.

Сонымен қатар, бұл байқау рухани жаңғыру идеясымен де үндесіп тұр. Себебі өнер арқылы ұрпақты тәрбиелеу, ұлттық мұраны ұлықтау — заман талабына сай жаңғырудың ең тиімді жолы.

Түркістандағы «Үкілі домбыра» байқауы — бір күндік шара емес, көпұлтты Қазақстан қоғамында мәдениет пен бірлікті ұштастыратын маңызды бастама. Домбыраның үнімен үндескен бұл оқиға – ұлттық рухты жаңғыртудың, ел болашағын біріктірудің жолы. Мұндай байқаулар арқылы тек өнер ғана емес, елдік сана, мәдени татулық, рухани келісім де ұлықталады.