ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНДА ФАРМАЦЕВТИКА ӨНІМДЕРІН ӨНДІРУ ЖОБАСЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ

Бұл бағытта қолға алынып жатқан ірі жобалардың бірі — фармацевтика өнімдерін шығаратын зауыттың салынуы. Аталған бастама ел экономикасын әртараптандыруға, импортқа тәуелділікті азайтуға және отандық денсаулық сақтау саласын жаңа деңгейге көтеруге бағытталған маңызды қадам болмақ.

ЖОБАНЫҢ НЕГІЗГІ МАҚСАТЫ МЕН ӨЗЕКТІЛІГІ

Фармацевтика — экономиканың стратегиялық маңызды салаларының бірі. Қазақстанда дәрі-дәрмекке деген сұраныс жыл санап артып келеді, алайда нарықтың басым бөлігін әлі күнге дейін шетелдік өнімдер құрап отыр. Түркістан қаласында жүзеге асырылатын фармацевтикалық зауыт жобасы осы олқылықтың орнын толтыруға бағытталған.

Болашақ зауытта антибиотиктер, витаминдер, антисептиктер, жоғары технологиялы инъекциялық ерітінділер және дәрілік майлар өндіріледі деп күтілуде. Бұл өнімдер еліміздің ішкі қажеттілігін өтеумен қатар, Орталық Азия нарығына экспортқа шығаруға да мүмкіндік береді.

ЖОБАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУҒА ҚАТЫСТЫ СЕРІКТЕСТІКТЕР

Аталған жоба шеңберінде Қазақстан тарапы Түркия және Үндістан елдерінің жетекші фармацевтикалық компанияларымен тығыз әріптестік орнату жолында. Екі ел де фармацевтика саласында ұзақ жылдық тәжірибесі бар, жаһандық нарықта өз орнын қалыптастырған мемлекеттер.

Бүгінде Түркияның бірқатар фармацевтикалық холдингтері — «Abdi İbrahim», «Deva Holding», «İlko Pharmaceuticals» сынды ірі компаниялармен келіссөздер жүргізіліп жатыр. Ал Үндістан тарапынан «Sun Pharma», «Cipla», «Dr. Reddy’s Laboratories» секілді брендтер қызығушылық танытуда.

Шетелдік серіктестер жобаны технологиямен, өндіріс құралдарымен және кадрлар даярлауға қажетті ноу-хаумен қамтамасыз етпек.

ЖОБАНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ

Фармацевтикалық зауыт жобасы бірнеше кезеңмен жүзеге асырылады:

I КЕЗЕҢ – ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ДАЙЫНДЫҚ (2025)

• Түркістан қаласының индустриялық аймағында жер телімін бөлу

• Жобалық-сметалық құжаттамаларды әзірлеу

• Шетелдік серіктестермен меморандумдарға қол қою

• Экологиялық және технологиялық сараптамалар жүргізу

II КЕЗЕҢ – ҚҰРЫЛЫС ЖҰМЫСТАРЫ (2026)

• Зауыттың негізгі ғимараттарының құрылысын бастау

• Инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыз ету (су, жарық, жылу, кәріз жүйесі)

• Құрал-жабдықтарды жеткізу және орнату

III КЕЗЕҢ – ІСКЕ ҚОСУ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІ БАСТАУ (2027)

• Технологиялық желіні іске қосу

• Алғашқы сынамалық өнімдерді шығару

• ҚР Денсаулық сақтау министрлігі тарапынан сертификациялау

• Тауарларды ішкі нарыққа шығару

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ТИІМДІЛІК

Аталған жоба Түркістан қаласының ғана емес, бүкіл облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін бермек. Әсіресе:

• Жаңа жұмыс орындары: Алғашқы кезеңде 300-ге жуық маманға тұрақты жұмыс орны ұсынылса, толық қуатқа енген кезде 1000-нан астам жұмыс орны ашылады.

• Импортты алмастыру: Қазіргі таңда Қазақстанда сатылатын дәрі-дәрмектің 70%-ы шетелден жеткізіледі. Жаңа зауыт осы үлесті 5-10% төмендетуге ықпал етеді.

• Бюджетке түсетін салық түсімі: Фармацевтикалық өндіріс табысты сала болғандықтан, жергілікті бюджетке жылына жүздеген миллион теңге түсім болады деп күтілуде.

• Жергілікті кәсіпорындармен кооперация: Қаптама, логистика, шыны бөтелке, этикетка шығаратын кәсіпорындармен тізбекті әріптестік орнатылады.

ЖОБАНЫ ҚОЛДАУ МЕХАНИЗМДЕРІ

Мемлекет тарапынан бұл жоба «ҚР индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы», «Бизнестің жол картасы – 2025», сондай-ақ «Қарапайым заттар экономикасы» секілді мемлекеттік бағдарламалар аясында қолдауға ие болады. Атап айтқанда:

• Инфрақұрылымды мемлекет есебінен тарту

• Инвестициялық субсидиялар мен жеңілдетілген несие

• Жергілікті мамандарды даярлау үшін оқыту гранттары

Сонымен қатар, Түркістан облысының әкімдігі де бұл бастаманы стратегиялық маңызы бар жоба ретінде қарастырып отыр.

МАМАНДАР ДАЙЫНДАУ ЖҮЙЕСІ

Зауытта жоғары технологиямен жұмыс істеу үшін фармацевт-инженерлер, лаборанттар, сапа бақылау мамандары, химик-технологтар қажет. Осыған байланысты:

• Түркістан қаласындағы жоғарғы оқу орындарымен бірлескен оқу бағдарламалары ашылады

• Түркия мен Үндістандағы оқу орталықтарына тағылымдама ұйымдастырылады

• Қазақстан бойынша фармацевтикалық колледждермен кадрлық келісім жасалады

ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРІ ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ДАМУ

Фармацевтикалық өндіріс экологиялық тұрғыдан сезімтал сала болғандықтан, жобаның басынан бастап халықаралық GMP (Good Manufacturing Practice) стандартына сай экобақылау жүргізіледі. Барлық қалдықтар арнайы тазартудан өткізіліп, қоршаған ортаға зиян келтірмейтіндей өңделетін болады.

Сонымен қатар, зауыт тұрақты даму принциптерін ұстана отырып, энергия үнемдеу, қалдықты азайту, қайта өңдеу жүйелерін енгізуді жоспарлап отыр.