НҰРЖАН ӘЛИ – ЦИФРЛЫҚ БОЛАШАҚҚА БАСТАЙТЫН КӨШБАСШЫ

Түркістан облысының Сауран қаласында дүниеге келген ол, IT саласындағы терең білімін туған жерін жаңғырту жолына арнап, цифрлық жүйе енгізу арқылы жергілікті әкімдік қызметінің тиімділігін арттырды. Бүгінде оның бастамалары Сауран ауданында ғана емес, өңір көлемінде оң бағасын алып отыр.

БАЛАЛЫҚ ШАҚ ЖӘНЕ БІЛІМГЕ ДЕГЕН ҚҰШТАРЛЫҚ

Нұржан Әли бала кезінен техникалық салаға ерекше қызығушылық танытты. Компьютердің құрылымы, бағдарламалармен жұмыс істеу, интернет жүйесінің тетіктері – оны қызықтырып қана қоймай, терең зерттеуге итермеледі. Мектепте информатикадан үздік оқушы атанып, облыстық IT олимпиадаларда жүлделі орындарға ие болды. Бұл табыстар оның болашақ кәсіби жолының іргетасын қалады.

ЖОҒАРЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢІ

Нұржан әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде «Ақпараттық жүйелер» мамандығы бойынша білім алды. Университет қабырғасында жүргенде-ақ цифрлық сервистерді автоматтандыру, мәліметтер базасын тиімді жүргізу, электронды үдерістерді оңтайландыру салаларында жобалар жасап, бірнеше стартап бастамалардың қатысушысы болды. Оның дипломдық жұмысы ауыл әкімшілігіне арналған цифрлық басқару платформасы үлгісінде жасалып, кейін іс жүзінде енгізілді.

САУРАН ҚАЛАСЫНА ЦИФРЛЫҚ ЖҮЙЕ ЕНГІЗУ

Оқу бітірген соң туған жеріне оралған Нұржан жергілікті әкімдікпен бірлесе отырып, «Smart Sauran» атты жобаны жүзеге асырды. Бұл жүйе әкімдік жұмысын автоматтандырып, келесідей нәтижелерге қол жеткізді:

• Тұрғындардың өтініштерін онлайн қабылдау;

• Электронды құжат айналымы;

• Ауыл бюджетінің ашықтығы;

• Жер учаскелерін цифрлық картада көрсету;

• Халыққа қызмет көрсету уақытының қысқаруы.

Осы жүйенің арқасында әкімдікке келіп түсетін өтініштердің 80%-ы цифрлы түрде қабылдана бастады.

«ЦИФРЛЫҚ ЖАҢАШЫЛ» АТАҒЫНЫҢ ИЕГЕРІ

2025 жылы облыс деңгейінде өткен «Smart Rural Solutions» форумында Нұржан Әлидің жобасы үздік деп танылып, оған «Цифрлық жаңашыл» атағы мен арнайы диплом табысталды. Бұл марапат – оның еңбегінің еленуі ғана емес, ауылдық жердегі IT саласының дамуына серпін беретін үлгі ретінде бағаланды.

«АШЫҚ ӘКІМДІК» ТҰЖЫРЫМДАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ

Нұржан ұсынған жүйенің басты мақсаты – ашықтық пен сенімділік. Тұрғындар әкімнің қай күні қайда, қандай іс-шараға қатысатынын онлайн күнтізбеден көре алады. Әкімдік бюджетін, шығындарын, жоспарларын халық ашық көреді. Бұл – әкімдік пен халық арасындағы сенімді нығайтып, жауапкершілік мәдениетін қалыптастырудың нақты қадамы.

ЖЕРГІЛІКТІ ЖАСТАРҒА БАҒЫТ-БАҒДАР

Нұржан тек жоба жасаумен шектелмей, өз тәжірибесін жастармен бөлісуді де парыз санайды. Ол мектептерде, колледждерде, IT бағытындағы үйірмелерде семинарлар өткізіп, жас бағдарламашыларға жол сілтеп жүр. Оның «Цифрлық ауыл – ертеңгі Қазақстан» атты дәрісі оқушылар арасында үлкен қызығушылық тудырып, бірнеше жас IT мамандықтарына бет бұрды.

САУРАНДЫҢ ЦИФРЛЫҚ КАРТАСЫ

2024 жылы Нұржан Sauran Map атты интерактивті карта жобасын іске қосты. Бұл платформада келесідей ақпараттар қамтылған:

• Мекемелердің орналасуы;

• Инженерлік желілердің сызбасы;

• Жер телімдерінің мәртебесі;

• Қоғамдық көлік бағыттары;

• Төтенше жағдай нүктелері.

Аталған карта — кез келген тұрғын немесе қонақ үшін қолжетімді әрі қолдануға ыңғайлы.

ЭЛЕКТРОНДЫ ТӨЛЕМ ЖҮЙЕСІН ЕНГІЗУ

Нұржанның бастамасымен ауыл ішінде коммуналдық қызметтерді, жер салығын, балабақша төлемдерін электронды түрде төлеу жүйесі енгізілді. Бұл уақытты үнемдеумен қатар, жемқорлықтың алдын алуға көмектесті. Әсіресе аға буын арасында электронды қызметке бейімделу үшін арнайы оқыту курстары ұйымдастырылды.

IT ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ: ЦИФРЛЫ БАҚЫЛАУ

IT шешімдерді экологиялық мақсатта пайдалану – Нұржанның келесі бір бағыты. Ол ауылдағы ауа сапасын, ауыз судың деңгейін бақылайтын цифрлық датчиктер жүйесін орнатуды бастады. Бұл деректер онлайн түрде көрсетіліп, тұрғындар экологиялық ахуалдан хабардар бола алады. Осы жоба алдағы уақытта облыстық деңгейде кеңейтіледі деп жоспарланып отыр.

ОТБАСЫ – ТІРЕГІ, ЕҢБЕК – ӨМІРІ

Нұржан – саналы азамат қана емес, өнегелі отбасының иесі. Жұбайы — мектеп мұғалімі, екі баланың әкесі. Отбасы цифрлы технологияны күнделікті өмірде тиімді пайдалануға машықтанған. Балалары да ерте жастан компьютерлік сауаттылыққа үйреніп, ата-анасының жолын жалғастыруға ынталы.

АУЫЛ МЕКТЕПТЕРІНЕ IT-СЫНЫПТАР АШУ ЖОБАСЫ

Нұржан жергілікті білім беру мекемелерімен бірлесіп, ауыл мектептерінде IT-сыныптар ашуға атсалысуда. Бұл сыныптарда оқушылар компьютерлік сауаттылықпен қатар, бағдарламалау және робототехника негіздерін үйренуде. Мұндай бастамалар жастардың сандық технологияларға деген қызығушылығын арттырып отыр.

«ЦИФРЛЫ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫНА ҮЛЕС

Нұржанның жобалары мен ұсыныстары республикалық «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының мақсаттарымен үндес. Ол осы бағдарлама аясында жергілікті билікпен, кәсіпкерлермен бірлесіп, ауылдарды цифрлық тұрғыда жаңғырту жолында еңбек етуде.

ЕРІКТІЛІК ҚЫЗМЕТІ МЕН ҚОҒАМДЫҚ ІС-ШАРАЛАР

IT маман бола тұра, Нұржан – қоғам белсендісі. Ол ауылда волонтерлер тобының мүшесі ретінде түрлі әлеуметтік акцияларға қатысады. Интернет қауіпсіздігі, цифрлық сауаттылық бойынша тегін тренингтер өткізеді. Бұл шаралар әсіресе қарттар мен жастар арасында үлкен қолдау тапқан.

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЦИФРЛЫ АУЫЛДАР КАРТАСЫ

Нұржан командасымен бірге республика бойынша «Цифрлы ауыл» жобасының интерактивті картасын жасауды қолға алды. Бұл карта арқылы қай ауылда қандай цифрлық қызметтер бар екені, қай жерде қандай жаңғырту жұмыстары жүргізіліп жатқаны көрсетіледі. Бұл – ел көлеміндегі стратегиялық бастама.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕ МЕН ЖОБАЛАРҒА ҚАТЫСУ

Ол Германиядағы «Smart Rural World» онлайн форумына қатысып, өзінің жобасын халықаралық аудиторияға ұсынды. Еуропалық сарапшылар Нұржан енгізген жүйелердің қарапайым әрі тиімді үлгі екенін атап өтті. Алдағы уақытта шетелдік серіктестермен бірлескен жобалар күтілуде.

ОТАНСҮЙГІШТІК ЖӘНЕ АУЫЛҒА ДЕГЕН МАХАББАТ

Нұржанның басты ұстанымы: «Ауыл – менің тамырым, технология – менің қанатым». Ол өзінің жетістіктерін туған жермен байланыстырып, ауылдан шыққан кез келген жастың биікті бағындыра алатынын дәлелдеді. Бұл патриоттық ұстаным оны шын мәніндегі үлгі боларлық тұлға етеді.

ҚИЫНДЫҚТАРДЫ ЖЕҢУ ЖОЛЫНДАҒЫ ТӘЖІРИБЕСІ

Жобаны бастапқы кезеңде іске асыру оңай болмаған. Қаржыландыру, кадр тапшылығы, интернет инфрақұрылымының әлсіздігі – бәрі Нұржанның жолында тұрған тосқауылдар еді. Бірақ табандылығы мен жанашыр азаматтардың қолдауымен ол бұл қиындықтарды еңсере білді.

АЛҒА ҚОЙЫЛҒАН ЖАҢА МАҚСАТТАР

Алдағы уақытта Нұржан ауылдық шаруашылықтарды цифрландыру, фермерлерге арналған смарт-құралдар, е-сауда алаңдарын жасау, жасанды интеллектке негізделген суару жүйелері сияқты жаңа жобаларды жүзеге асыруды жоспарлап отыр.

БОЛАШАҚ ЖОСПАРЛАР МЕН МИССИЯ

Нұржан Әлидің арманы – ауылдарды цифрлы трансформациялау арқылы Қазақстанның әр өңірін заманауи, қауіпсіз және қолайлы ету. Ол ауылдық IT орталықтар желісін құрып, жас таланттарға қолдау көрсетуді мақсат етеді. Оның пікірі бойынша: «Ауыл – тек табиғат пен тарих мекені емес, ол – технологиямен де даму керек».