ШЕТЕЛДІК САРАПШЫЛАР НЕ ДЕЙДІ? ТҮРКІСТАН ИНВЕСТКЛИМАТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨЗҚАРАСТА

Соңғы жылдары Түркістан облысы халықаралық деңгейде ерекше назарға ілігуде. Инфрақұрылымы дамып, индустриясы жаңарған аймақ инвестициялық әлеуеті бойынша Орталық Азияның жаңа тартылыс нүктесіне айналып келеді. Бұл үрдісті сырт көз – шетелдік сарапшылар, бизнес құрылымдар мен экономикалық ұйымдар да растап отыр. Инвесторлардың пікіріне қарағанда, Түркістан инвестиция салуға тиімді, қауіпсіз және келешегі бар өңір ретінде қалыптасып келеді.

Халықаралық рейтингтерде жоғарылау бар

Инвестициялық климатты бағалайтын бірқатар халықаралық агенттіктер мен консалтингтік ұйымдар Түркістан облысының даму қарқынын оң бағалауда. Мәселен, 2024 жылы жарияланған «FDI Intelligence» (Financial Times тобы) есебінде Түркістан Орталық Азиядағы ең серпінді дамып келе жатқан 5 өңірдің қатарына енген. Онда өңірдің өнеркәсіптік жобаларды іске асырудағы қарқыны, шетелдік компаниялармен әріптестігі және логистикалық әлеуеті ерекше атап өтілген.

World Bank Doing Business аясындағы сараптамаларда да Түркістан облысы бизнесті ашу мен жүргізу, инфрақұрылымға қолжетімділік және мемлекеттік қолдау бойынша оң нәтижелерге ие. Шағын және орта бизнеске арналған аймақтық бағдарламалар, индустриялық аймақтардың сапасы және цифрлық басқару тетіктері шетелдік сарапшылар назарына жиі ілігуде.

Ірі инвесторлар не дейді?

Түркістан облысында жұмыс істеп жатқан шетелдік компаниялар мен консорциумдардың басшылары өңірдің инвестициялық саясатына қатысты бірнеше рет жағымды пікір білдірді. Атап айтқанда:

• Оңтүстік Кореялық «K-Corp Industries» компаниясының бас директоры Ким Джун Хо:

«Біз Түркістандағы зауыт құрылысына 2023 жылы кірістік. Жергілікті биліктің қолдауы мен инфрақұрылымның дайын болуы – жобаның тез іске асуына мүмкіндік берді. Түркістан – шынайы индустриялық аймақ ретінде қалыптасып келеді», – деп мәлімдеген.

• Түркиялық «Yildiz Holding» өкілдері өңірде логистикалық мүмкіндіктің жоғары екенін айта келіп, 2025 жылы азық-түлік өндірісі бойынша бірлескен кәсіпорын ашуға ниет білдіріп отыр.

• Жапониялық «Mitsubishi Chemical Group» сарапшылары Түркістанды Орталық Азиядағы химия өндірісі үшін стратегиялық база ретінде бағалап, арнайы зерттеу жүргізуде.

Инвестициялық форумдарда Түркістан – орталық назарда

2023 және 2024 жылдары Түркістан облысы бірқатар халықаралық инвестициялық форумдарға қатысты. Түркістан делегациясы қатысқан форумдар қатарында:

• «Kazakhstan Global Investment Roundtable» (Астана);

• «Boao Forum for Asia» (Қытай);

• «Silk Road Investment Forum» (Түркия);

• «Central Asia Innovation Summit» (Сингапур) сияқты ауқымды іс-шаралар бар.

Аталған алаңдарда Түркістан облысының әкімдігі шетелдік инвесторлармен 50-ден аса меморандумға қол қойды. Жобалардың негізгі бағыты:

• Құрылыс индустриясы;

• Агроөнеркәсіп кешені;

• Баламалы энергетика;

• Жеңіл өнеркәсіп және логистика.

Бұл форумдар барысында шетелдік тараптар Түркістанды «құндылық тізбегінің жаңа буыны» ретінде атаған.

Халықаралық БАҚ не жазуда?

Түркістанның инвестициялық келбеті туралы бірқатар шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары арнайы репортаждар мен шолулар жасады.

«Bloomberg», «Nikkei Asia», «Anadolu Agency», «South China Morning Post» сынды беделді медиа ресурстарда Түркістанның даму қарқыны, экономикалық реформалары мен индустриялық аймақтары туралы мақалалар жарияланды.

Мысалы, «South China Morning Post» 2024 жылғы сараптамалық мақаласында Түркістанды «Жаңа Жібек жолындағы көлік және өндіріс хабына айналуы мүмкін аймақ» деп бағалады.

Инвесторлар үшін ұсынылатын жағдайлар – тартымдылық факторы

Халықаралық сарапшылар Түркістандағы инвестклиматтың тартымды болуына келесі факторларды ерекше атап өтеді:

1. Дайын инфрақұрылым: Индустриялық аймақтарда жол, су, жарық, газ толық тартылған.

2. Кедендік және салықтық жеңілдіктер: Ерекше экономикалық аймақтар аясында жеңілдікті режимдер ұсынылады.

3. Кадрлық әлеует: Техникалық мамандарды дайындау бойынша ЖОО мен колледждер белсенді.

4. Географиялық орналасу: Өзбекстан, Қырғызстан және Қытаймен шекаралас – экспорттық логистика үшін қолайлы.

5. Бір терезе қағидаты: Инвесторлармен жұмыс істеу барысы жедел әрі бюрократиясыз.

Жаһандық нарықтағы Түркістанның келешегі

Шетелдік экономистер Түркістан облысының келешегін келесі бағыттармен байланыстырады:

• Экспорттық кластерлерді қалыптастыру;

• IT және жоғары технологиялық өндірістерді шоғырландыру;

• Агроөнеркәсіп пен қайта өңдеу индустриясын кеңейту;

• Еуропа–Азия көлік дәлізіндегі өндіріс хабына айналу.

Бұл – Түркістанның тек Қазақстан шеңберінде емес, бүкіл Орталық Азияда экономикалық тірек орталықтарының біріне айналуына негіз бар екенін көрсетеді.

Түркістан – әлемдік инвесторлар үшін сенімді бағыт

Шетелдік сарапшылардың, инвесторлар мен БАҚ-тың пікірі Түркістанның инвестклиматының шын мәнінде айтарлықтай жетістіктерге жетіп келе жатқанын көрсетеді. Бастысы – өңір өз даму моделін айқындады, енді оны тұрақты түрде жүйелі іске асыру ғана қалды. Түркістан – инвестиция құюға лайық, мүмкіндігі мол және болашағы айқын аймақ.