ТҮРКІСТАН: АРЫС ҚАЛАСЫНДА 5 ГЕКТАР АЛҚАПҚА ЖЕМІС БАУЫ БОЙ КӨТЕРДІ – АГРОТЕХНОЛОГИЯЛАР МЕН ӘЛЕУМЕТТІК ӘСЕРЛЕР
Түркістан облысы Арыс қаласында «Таза Қазақстан» бағдарламасы аясында жаңа жеміс бағы құрылып, жергілікті агроөнеркәсіп саласында маңызды қадам жасалды.
Қала әкімінің Қайсар Маңқараев берген нақты тапсырмасы бойынша жүзеге асырылған жоба 5 гектар жерге 2 000 түп алма көшетін отырғызуды қамтиды. Бұл бастама тек қала көркін жақсартуға емес, сонымен қатар жергілікті тұрғындардың сапалы, экологиялық таза өнімге деген сұранысын қанағаттандыруға бағытталған.
Жаңа бауда отырғызылған алма көшеттері өңірде сұранысқа ие «Салтанат», «Бес жұлдыз» және «Золотой превосход» сорттарынан таңдалған. Мамандардың айтуынша, бұл сорттар мол өнім берумен, ерекше дәмімен және 5–6 метрге дейін жететін биіктігімен ерекшеленеді. Сонымен қатар, олардың климаттық және топырақ жағдайына төзімділігі жоғары, бұл алдағы жылдары баудың тұрақты дамуына кепілдік береді. Сорттардың әрқайсысы өз ерекшелігімен бағаланған: «Салтанат» – биік өнімділігі мен ірі жемістерімен, «Бес жұлдыз» – жемістің ұзақ сақталу қасиетімен, ал «Золотой превосход» – тәттілігі мен экспортқа жарамдылығымен ерекшеленеді.
«Жасыл Арыс» КММ қызметкерлері бауды отырғызуға дайындық жұмыстарын алдын ала жүргізді. Жер жыртылып, тегістеліп, стандартқа сай ұялар қазылды. Көшеттерге қажетті тыңайтқыштардың толық құрамы енгізілді. Суару үшін екі үлкен су қоймасы мен су ұңғымасы әзірленіп, алдағы бірнеше жылда ағаштардың тұрақты өсіп-өркендеуі қамтамасыз етілді. «Қала басшысы жеміс бағын ұлғайту жөнінде нақты тапсырма берген еді. Біз топырақ құрамын зерттеп, ең қолайлы үш сортты таңдадық. Алдағы уақытта тамшылатып суару жүйесін орнату жоспарымызда бар. Сәтін салса, арыстықтардың өз алма бағы қалыптасады», – дейді «Жасыл Арыс» КММ директоры Бақтияр Асилов.
Жаңа жеміс бағы Теміржолшы елді мекеніне баратын жол бойындағы 50 гектар арнайы қоршалған аумақта орналасқан. Инженерлік дайындық жұмыстары толық аяқталған. Аумағы толық қоршалған және баудың периметрі қауіпсіздік талаптарына сәйкес жабдықталған. Болашақта бау көлемін ұлғайту, жаңа сорттарды енгізу және заманауи агротехника жүйелерін қолдану жоспарланып отыр. Болжам бойынша, 2027–2028 жылдары ағаштар алғашқы өнімнің нышанын бере бастайды.
Бұл бастама Арыс қаласында тұрақты және экологиялық таза ауыл шаруашылығын дамытуға бағытталған маңызды қадам болып отыр. Жеміс бағының іске қосылуы жергілікті тұрғындарға жаңа жұмыс орындарын ұсынумен қатар, қаланың экономикасына қосымша инвестициялық тартуды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, бау жергілікті мектептер мен әлеуметтік мекемелер үшін оқу-тәжірибелік алаң ретінде де қызмет атқара алады, жасөспірімдер мен студенттерге аграрлық білім мен тәжірибе беруге мүмкіндік туады.
Ауыл шаруашылығы саласындағы жаңа жобалар тек өнім өндірумен шектелмейді. Жеміс бағының құрылуы экологиялық және әлеуметтік тұрғыдан да маңызды. Алма бауының кеңеюі қала ауасын тазартуға, жасыл аймақтарды көбейтуге және климаттық жағдайларды тұрақтандыруға ықпал етеді. Инженерлік инфрақұрылымдардың дұрыс ұйымдастырылуы су ресурстарын үнемдеуге, суды тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Тамшылатып суару жүйесін енгізу жоспарлары баудың өнімділігін арттырып қана қоймай, суды шамадан тыс пайдалану қаупін азайтады.
Экономикалық тұрғыдан қарасақ, бау жергілікті нарыққа сапалы өнім жеткізуге, қала тұрғындарын табиғи жеміс-жидекпен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл әсіресе балалар мен қарттарға арналған әлеуметтік мекемелер үшін маңызды. Сонымен қатар, бау арқылы қаладағы шағын және орта кәсіпкерліктің дамуына серпін беріледі, жергілікті азаматтар үшін жаңа жұмыс орындары ашылады.
Аграрлық тәжірибе мен инновациялық технологияларды қолдану бағының тұрақты дамуына септігін тигізеді. Көшеттерді отырғызу кезінде топырақтың құрамы, ылғалдылық деңгейі және қоректік заттар толық ескерілді. Бұл алма ағаштарының келешекте мол өнім беруіне мүмкіндік туғызады. Бақтың орналасқан жері – Теміржолшы елді мекеніне баратын жол бойы – жергілікті логистика үшін де ыңғайлы, бұл өнімді өңдеу мен жеткізуді оңтайландырады.
Жоспарланған тамшылатып суару жүйесі ағаштарға қажетті ылғалдылықты қамтамасыз етіп, суды үнемдеуге мүмкіндік береді. Бұл әсіресе Түркістан облысының климаттық жағдайына сай келеді. Өңірде жаз айларында жауын-шашын аз түсетіндіктен, су үнемдеу жүйелері маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, бау экологиялық таза әдістермен күтіліп, химиялық тыңайтқыштар мен пестицидтердің мөлшері минималды болып қалады, бұл халықтың денсаулығы мен қоршаған орта үшін тиімді.
Алма бағының әлеуметтік аспектілері де маңызды. Жобаның іске асуы арқылы қаладағы жастар мен студенттерге агроөнеркәсіп саласына практикалық білім алу мүмкіндігі туады. Бұл бағыттағы оқу тәжірибелері болашақта облыс деңгейінде аграрлық кадрлардың сапасын арттыруға септігін тигізеді. Сонымен қатар, жергілікті тұрғындардың ауыл шаруашылығына деген қызығушылығы артып, жас кәсіпкерлердің пайда болуы мүмкін.
