“ТАЗА ҚАЗАҚСТАН” АКЦИЯСЫ АЯСЫНДА: СОЗАҚ АУДАНДЫҚ ОТБАСЫН ҚОЛДАУ ОРТАЛЫҒЫ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ СЕНБІЛІККЕ ШЫҚТЫ

2019 жылдан бастап еліміз бойынша жүргізіліп жатқан бұл науқан экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, табиғи экожүйелерді қорғауға және халық арасында тазалыққа деген құрметті арттыруға бағытталған.

Созақ ауданы да бұл бастамадан тыс қалмады. Аудан әкімдігі, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар, мекемелер мен ерікті жастар акцияға белсенді атсалысып келеді. Соның ішінде ерекше қарастырылған әлеуметтік мекеме – Отбасын қолдау орталығы.

Әлеуметтік бастама – экологиямен үйлескен жауапкершілік

Созақ ауданы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне қарасты «Отбасын қолдау орталығы» негізінен әлеуметтік қолдау көрсетуге арналған ұжым. Бірақ бұл мекеме жай ғана әлеуметтік қызмет көрсетіп қана қоймай, қоғамдық өмірге белсене араласуда. Олардың қатысуымен саяси, мәдени және қайырымдылық шаралар қатарында экологиялық акцияларға да тұрақты қатысуда.

2025 жылдың шілде айында өткізілген сенбілік – экология, әлеуметтік қолдау және азаматтық құқықтардың үйлескен мысалы болды. Мұнда экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында – халыққа түсіндіру, қала тазалығы, жасыл желекке қамқорлық жасау жүктелді.

Ақниет‑1 көшесі – сенбілік эпицентрі

Сенбілік жұмыстары Шолаққорған ауылындағы Ақниет‑1 көшесінде өтті. Бұл көше ауыл орталығы ретінде танымал және тұрғындар мен қызметкерлер жиі жүретін арқаулық жер болатындықтан, оны таңдаудың символикалық мәні зор еді.

• Сенбілікке қолдарына күрек, тырнауыштар, қаптар ұстаған орталық қызметкерлері, ата-аналар және балалар атсалысты.

• Пластик, қағаз, металл ыдыстар, тұрмыстық қалдықтар мұқият жиналып, жинамалы қаптарға орналастырылды.

• Арық бойындағы шөптер орылады, жасыл желекке су себіліп, ескі бордюры ақталып, көрініс жақсартылады.

• Барлық қоқыс жиналып, жүк көлігіне тиеулі көшіріліп, ауыл сыртына шығарылды.

Нәтижесінде көшенің келбеті жаңарып, санитарлық-эпидемиологиялық ахуалы жақсарды, ауа сапасы мен аумақ көркемдігі жоғарылады.

Эколингвистикалық түсіндіру жұмыстары

Экология – бұл тек қоқыс жинаудың емес, адамдардың сана-сезімін қалыптастыру шарасы екенін түсіндіру маңызды болды. Осы мақсатта:

• Қызметкерлер көшеге плакаттар іліп, экологиялық тәртіп ережелері туралы хабарлар берді. Мысалы, «Қоқысты қоқыс шелегіне», «Жасыл желекті қорғайық» мәтіндері.

• Тұрғындармен сөйлесіп, табиғатқа жауапкершілік сезімін оятатын әңгімелер ұйымдастырды.

• Әсіресе балаларға ағаш отырғызудың, гүл егу мен тазалықты сақтау маңызы түсіндірілді.

Нәтижесінде: 120 отбасымен сұхбат жүргізіліп, әлеуметтік сауалнама жүргізілді. Халықтың 93%-ы қоқыс сұрыпталуы және рекреациялық аймақтардың тазалығы қажеттігін қолдады.

Ұжым мен азаматтық ұстаным

Бұл сенбілікте орталық қызметкерлерінің ұйымшылдығы ерекше көрінді. Ұжымдық жауапкершілік түрінде:

• 35 қызметкер атсалысты;

• 14 ата‑ана мен 27 бала қатысты;

• Әр қызметкер өзіне тікелей жауапты заң жолақтарын таңдады және жұмыстарды үлгілей атқарды.

Бұл – демалыс күнінде салауатты өмір салтын қолдау және экологиялық тәрбиені жеткізу әрекетінің көрінісі болды.

Қоршаған орта және денсаулық

Қоқыс тазалау жұмыстарымен қатар, санитарлық-эпидемиологиялық тазалыққа да мән берілді. Өйткені үй жанындағы қоқыстар көбіне ауру тудыратын организмдерді терістейді. Осы сенбілік кезінде:

• 63 металл шелектен анықтау жұмысы жүргізіліп, жинап әкетілді.

• Пластик бөтелкелер мен полиэтиленді қаптар жинап, локалдық азаматдарға ысырулар ұйымдастырылды.

• Тұрғындар арасында «түрлі топтарға қоқыс сұрыптау» тәжірибесі енгізілді.

Нәтижесінде санитарлық көрсеткіш 15%-ға жақсарды. Ал 27 адам түрлі инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша дәрігерлік пысықтамадан өтті.

Экологиялық мәдениет – ұрпаққа үлгі

Тазалық – бұл экология емес, бұл экологиялық мәдениетті үйренген, оны сақтау қажеттігін түсінген ұрпақ құрған жүйе. Осы сенбілік кезінде:

• Балаларға арналған сурет сайыстары өткізілді: «Менің Таза Қазақстаным». 56 сурет ұсынылды, үздіктері аудандық көрмеге жіберілді.

• Ақниет-1 көшесінде жасалған жұмысқа бейне және фото баяндама дайындалып, әлеуметтік желілерге жарияланды.

• Ашық экологиялық кураторлық сабақтар өткізілді, музейге экскурсия ұйымдастырылды.

Нәтижесінде 78 мектеп оқушысы экологияны қорғау бағытындағы іс-шараларға міндеттеліп, аймақтық экологиялық клубтарға мүшелікке шақырылды.

Ұлттық бағдарлама аясында жалғасатын жұмыс

«Таза Қазақстан» акциясы – ағымдағы шара ғана емес, 2050 жылға дейінгі экологиялық саясаттың бір бөлігі. Оның қағидалары:

1. Табиғи ресурстарды үнемдеу және қорғау;

2. Ғылыми-зерттеу жобаларын іске асыру;

3. Халық арасында экологиялық білім мен мәдениетті қалыптастыру;

4. Азаматтық қоғам институттарының қатысуын арттыру.

Созақ ауданында келесі бағыттар бойынша жұмыстар жалғасуда:

• Қоқыс сұрыптау пункттері мен қайта өңдеу станцияларын ашу;

• Ауылдарда жасыл аллеялар, саябақтар мен ботаникалық бақтарды салу;

• Су көздерін сақтау және экологиялық туристік маршруттарды дамыту.

Болашаққа бағдар: ұсыныстар мен перспективалар

1. Тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинау. Әр үй-қожалыққа пластик, қағаз, органикалық қалдықтар үшін жеке шелектер беру.

2. Экологиялық мониторинг жүйесін енгізу. Экология аймақтық қызметкерлері мен азаматтарды қамти отырып мониторинг жүргізеді.

3. Білім беру бағытындағы экологиялық клубтар ашу. Мектептерде экоклубтар арқылы тұрақты сабақтар және тәжірибелік жұмыстар.

4. Қайта өңдеу өнеркәсібіне ынталандыру. Жергілікті кәсіпкерлерді гранттармен қолдау.

5. Экологиялық туристік бағыттар дамыту. Ауыл ішіндегі экологиялық тропалар мен баламен достық маршруттар әзірлеу.

Созақ ауданындағы «Отбасын қолдау орталығы» қызметкерлерінің сенбілікке қатысуы – қоғамдық жауапкершіліктің, азаматтық ұстанымның және экологиялық мәдениеттің жарқын үлгісі болды. Бұл шара экология мен әлеуметтік қолдау арасындағы байланысты нығайтып, ұрпақ алдында жауапкершілікті сезінудің символына айналды.

Жасампаздық пен тазалық – ұлттың кемел келешегі. Табиғатты аялау – әр адамның міндеті. Ендеше, бүгінгі атқарылған жұмыстар – ертеңгі таза болашақтың кепілі, ал әрбір сенбілік – елдің экологиялық мәдениетін насихаттайтын маңызды бастама.