ТҮРКІСТАН КОЛЛЕДЖ СТУДЕНТТЕРІ АРАСЫНДАҒЫ «ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ» НАСИХАТ: ҚАНШАЛЫҚТЫ ҚАУІПТІ?

Түркістан облысының колледж студенттері де осы жағдайдан тыс қалмай, қаржы пирамидалары мен алаяқтық «инвестициялық» жобалардың құрбанына айналып жатыр. Әсіресе, әлеуметтік желілер мен күнделікті қарым-қатынаста кең таралған рефералдық жүйелер арқылы жаңа қатысушыларды тарту схемасы жастар арасында қауіпті үрдіске айналуда.

Жастарды тарту схемасының ерекшеліктері

«Инвестиция» атауымен жасырылған пирамидалық схемалар негізінен жастарды қызықтырады. Колледж студенттері көбіне қаржылық тәлім-тәрбиеден кенде, әрі жылдам табысқа құмарлықтары басым келеді. Мұндай жобалар алғашқы кезеңде аз мөлшерде пайда уәде етіп, қатысушыларды инвестициялауға тартуға тырысады. Кейін жаңа мүшелерді рефералдық сілтемелер арқылы қосып, оларды да тартуға мәжбүрлейді. Осылайша қаржы пирамидалары тез таралып, үлкен көлемде қаражат жиналады.

Студенттер арасындағы «реферал» жүйесі көбіне өзге таныстарын, достарын да осы алаяқтыққа тартуға бағытталған. Бұл процесс әлеуметтік байланыстарды бұзып, достық қарым-қатынастарды бүлдіреді. Рефералдық желі кеңейген сайын, қаржылық тәуекел де артады, себебі қатысушылардың көбісі уақыт өткен сайын өз қаражатын қайтармай қалады.

Әлеуметтік желілер мен ақпараттық кеңістік

TikTok, Instagram, Telegram сияқты әлеуметтік платформалар арқылы жастарға инвестиция жасауға шақыру көбейді. Мұнда жарнамалар әдетте сәнді өмір салты, тез байыту туралы бейнелермен безендірілген. Кейде жалған табыстардың скриншоттары мен видеолар ұсынылады. Әлеуметтік желіде осындай контент жастардың сенімін арттырып, оларды қаржы пирамидаларына тартады.

Осының нәтижесінде, колледждер мен ЖОО студенттері арасында қаржылық алаяқтықтың құрбаны болу жағдайлары жиі тіркеледі. Тіпті, кейбір студенттер «инвестиция» деп отырған қаражатын тұтас жоғалтып, ауыр психологиялық күйзеліске ұшырайды.

Қаржы пирамидаларының студенттерге әсері

Қаржы пирамидалары студенттердің экономикалық болашағына елеулі зиян келтіреді. Олар өз қаражаттарын жоғалтумен ғана қоймай, психологиялық тұрғыдан да зардап шегеді. Қарызға батқандар, отбасы мен достар арасындағы сенімді жоғалтқандар саны артуда. Бұл жағдай кейбір жастардың оқуынан бас тартуына, әлеуметтік оқшаулануына және тіпті суицидке дейін апаруы мүмкін.

Сондай-ақ, қаржы пирамидалары студенттердің оқу процесіне де кері әсер етеді. Уақыттарын желіде инвестиция жасауға арналған чаттарда өткізіп, сабақты жіберу жағдайлары көбейеді. Бұл олардың кәсіби біліктілігі мен болашақтағы еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді.

Заңнамалық база және жауапкершілік

Қазақстан Республикасының заңдары қаржы пирамидалары мен алаяқтыққа қарсы нақты нормаларға ие. Қаржы пирамидаларын ұйымдастырушылар мен қатысушыларға қатысты қылмыстық және әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Алайда, жастардың құқықтық сауаттылығы төмен болғандықтан, олар өз құқықтарын қорғау мүмкіндігін дұрыс түсінбейді және алаяқтық схемаларға түсіп қалады.

Түркістан облысында құқық қорғау органдары осы мәселеге ерекше назар аударып, студенттер арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Колледждер мен ЖОО-ларда заңгерлер мен психологтардың қатысуымен арнайы тренингтер өткізіліп, жастарды қаржылық алаяқтықтан сақтандыруға күш салынуда.

Психологиялық және әлеуметтік қолдау

Қаржы пирамидаларына алданған жастар үшін психологтардың көмегі өте маңызды. Қоғамдық және білім беру ұйымдары арқылы психологиялық кеңес беру, мотивациялық шаралар ұйымдастыру – студенттердің қаржылық және эмоционалдық тұрақтылығын қалпына келтіруге бағытталған. Сонымен қатар, отбасылардың да қаржылық сауаттылығы мен жастарды дұрыс бағыттауы үлкен маңызға ие.

Сонымен қатар, әлеуметтік желілерде дұрыс ақпарат тарату, алаяқтық схемалардың қаупі туралы ашық талқылау жүргізу жастар арасында түсіністік қалыптастырады және алдану деңгейін төмендетеді.

Колледждер мен университеттердің ролі

Білім беру ұйымдары қаржылық сауаттылықты арттыруға ерекше көңіл бөлуі керек. Оқу бағдарламаларына қаржылық білім беру курстарын енгізу, тренингтер ұйымдастыру, студенттердің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету – бұл мәселелердің шешіміндегі негізгі бағыттар.

Түркістанның колледждері мен ЖОО-лары осы бағытта жұмыс істеп, жастарды қаржылық пирамидалар мен алаяқтыққа қарсы алдын алу шараларын белсенді түрде енгізуде. Бұл жастарды қаржы нарығындағы тәуекелдерден сақтап, сауатты инвестициялау мәдениетін қалыптастыруға септігін тигізеді.