ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНДА КӘРІЗ ЖҮЙЕСІН ЖҮРГІЗУ ЖҰМЫСТАРЫ ҚАРҚЫНДЫ ЖАЛҒАСУДА
Түркістан қаласында инженерлік инфрақұрылымды жаңғырту мен тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған кешенді жұмыстар жүйелі түрде жүзеге асырылып келеді.
Соның ішінде ерекше маңызға ие бағыттардың бірі – орталықтандырылған кәріз жүйесін дамыту. Қала халқының саны жыл сайын артып, жаңа тұрғын алаптар мен шағынаудандар бой көтеріп жатқан қазіргі кезеңде сарқынды су жүйесін тиімді ұйымдастыру экологиялық қауіпсіздік пен санитарлық талаптарды сақтаудың басты кепілі болып отыр. Осыған байланысты Түркістанда кәріз инфрақұрылымын дамыту жұмыстары кезең-кезеңімен, нақты жоспарға сай жүргізілуде.
Бүгінгі таңда Түркістан қаласы тұрғындарының 36,5 пайызы орталықтандырылған кәріз жүйесіне қосылған. Нақтырақ айтқанда, бұл – 17 580 абонент. Бұл көрсеткіш бұрынғы жылдармен салыстырғанда айтарлықтай өсім бар екенін аңғартады. Дегенмен, қала билігі мен жауапты мекемелер бұл деңгеймен шектеліп қалмай, кәріз жүйесімен қамту аясын кеңейтуге басымдық беріп отыр. Себебі орталықтандырылған сарқынды су жүйесі – тек тұрмыстық қолайлылық емес, сонымен қатар халық денсаулығын қорғау мен қоршаған ортаны сақтаудың маңызды тетігі.
Қазіргі уақытта қала аумағында 27 кәріздік насос станциясы тұрақты режимде жұмыс істеп тұр. Бұл нысандар сарқынды суларды жинап, тазарту жүйелеріне жеткізуде шешуші рөл атқарады. Насос станцияларының үздіксіз жұмысы тұрғын үйлер мен әлеуметтік нысандардың кәріз жүйесінің тұрақты қызмет етуін қамтамасыз етеді. Мамандардың айтуынша, насос станцияларының техникалық жағдайы кезең-кезеңімен жаңартылып, автоматтандыру деңгейі де біртіндеп арттырылуда. Бұл өз кезегінде апаттық жағдайлардың алдын алуға және жүйенің сенімділігін күшейтуге мүмкіндік береді.
Кәріз жүйесін дамыту көрсеткішін арттыру мақсатында биыл Түркістан қаласында 13 нысанда құрылыс жұмыстары қолға алынған. Бұл жобалар қаланың әртүрлі аумағын қамтып, қолданыстағы желілерді кеңейтуге және жаңа абоненттерді қосуға бағытталған. Атап айтқанда, 8 жоба абоненттік және магистральдық желілерді қатар қамтиды. Бұл дегеніміз – тұрғын үйлерден бастап негізгі магистральдарға дейінгі толық кәріз желісін жүргізу көзделіп отыр. Ал қалған 5 жоба тек магистральдық желілерді тартуға арналған. Мұндай тәсіл болашақта жаңа шағынаудандарды орталықтандырылған жүйеге жедел қосуға мүмкіндік береді.
Аталған жобалардың барлығы ұзақмерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылуда. Құрылыс жұмыстарын толық аяқтау мерзімі 2028-2029 жылдарға жоспарланған. Бұл кезең ішінде қаладағы кәріз жүйесімен қамту көрсеткіші едәуір өсіп, тұрғындардың басым бөлігі орталықтандырылған сарқынды су жүйесінің игілігін көреді деп күтілуде. Мұндай ауқымды жобаларды іске асыру кезінде қаржыландыру, техникалық қадағалау және сапа мәселесіне ерекше назар аударылып отыр. Себебі кәріз жүйесі ондаған жылға есептеліп салынатын стратегиялық инфрақұрылым саналады.
Құрылыс барысында қала көшелерінде қазба жұмыстары жүргізілуде. Бұл уақытша қолайсыздықтар тудыруы мүмкін екені жасырын емес. Алайда жауапты органдар тұрғындарға түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, әрбір қазба жұмысы нақты жоба аясында атқарылып жатқанын ескертіп келеді. Ең бастысы – кәріз жүйесін толық іске қосқаннан кейін барлық жолдар мен тротуарлар талапқа сай қайта қалпына келтіріледі. Бұл жұмыстар жол жамылғысының сапасын төмендетпей, керісінше кейбір аумақтарда бұрынғыдан да жақсартуға мүмкіндік береді.
Кәріз жүйесінің дамуы Түркістан қаласының экологиялық ахуалына да оң әсерін тигізеді. Бұрын жеке септиктер мен бейберекет төгілген сарқынды сулар жер асты суларының ластануына қауіп төндірсе, орталықтандырылған жүйе бұл мәселені түбегейлі шешуге жол ашады. Сарқынды сулар арнайы тазарту құрылғыларынан өтіп, қоршаған ортаға зиян келтірмейтін деңгейге жеткізіледі. Бұл өз кезегінде қала тұрғындарының денсаулығын қорғап, санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді.
Сонымен қатар кәріз инфрақұрылымының дамуы қаланың инвестициялық тартымдылығын арттырады. Инженерлік желілермен толық қамтылған қала аумағы кәсіпкерлер мен инвесторлар үшін анағұрлым қолайлы саналады. Жаңа тұрғын үйлер, әлеуметтік және коммерциялық нысандар салу кезінде кәріз жүйесінің болуы – негізгі талаптардың бірі. Осы тұрғыдан алғанда, Түркістандағы кәріз жобалары қаланың ұзақмерзімді дамуына қызмет ететін маңызды қадам болып отыр.
Түркістан – тек облыс орталығы ғана емес, сонымен қатар республикалық маңызы бар рухани және туристік қала. Жыл сайын қалаға келетін туристер саны артып келеді. Туристік инфрақұрылымды дамытуда да кәріз жүйесінің рөлі ерекше. Қонақүйлер, қоғамдық тамақтану орындары мен туристік нысандардың қалыпты жұмыс істеуі үшін заманауи сарқынды су жүйесі қажет. Осы орайда жүргізіліп жатқан жұмыстар қаланың туристік әлеуетін арттыруға да тікелей ықпал етеді.
Жалпы алғанда, Түркістан қаласында кәріз жүйесін жүргізу жұмыстары – тұрғындардың тұрмыс сапасын арттыруға, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге және қаланың тұрақты дамуына бағытталған ауқымды әрі стратегиялық жоба. Кезең-кезеңімен іске асырылып жатқан бұл жұмыстар алдағы жылдары өз нәтижесін беріп, Түркістанды инфрақұрылымы дамыған, өмір сүруге қолайлы заманауи қала деңгейіне көтереді. Уақытша қолайсыздықтарға қарамастан, жүзеге асырылып жатқан әрбір жоба – қала болашағына салынған берік негіз екені анық.
