ҚАРАҚҰР АУЫЛДЫҚ ОКРУГІНДЕГІ «ТАЗА ҚАЗАҚСТАН» АКЦИЯСЫ: ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ҚАМҚОРЛЫҚ – ОРТАҚ МІНДЕТ

Бұл бастама еліміздің түкпір-түкпірінде үлкен қолдау тауып, әрбір өңірде саналы істерге ұласып келеді.

Түркістан облысы, Созақ ауданына қарасты Қарақұр ауылдық округі де аталмыш акция аясында белсенді жұмыстар жүргізіп, табиғатпен үндес тіршіліктің үлгісін көрсетіп отыр.

ҚАРАҚҰР: ТАБИҒАТПЕН ҰЙЫСҚАН АУЫЛ

Қарақұр – шөлейтті табиғат жағдайына қарамастан, еңбекқор халқы мен бірлігі жарасқан қауымдастығымен ерекшеленетін ауылдық округ. Ауыл тұрғындары үшін экология мәселесі – тек мемлекеттік саясаттың бір бөлігі ғана емес, күнделікті өмір салтына айналған. Мұнда қоршаған ортаны таза ұстау – ұрпақ алдындағы борыш, жер мен табиғатқа деген құрметтің көрінісі.

Округ тұрғындары жыл сайын өздері тұратын ортаның санитарлық жағдайына, жасыл желектің жайқалуына, су көздерінің тазалығына және балалар ойнайтын алаңдардың жай-күйіне белсенді назар аударады. Сондықтан да «Таза Қазақстан» акциясы бұл ауылда тек экологиялық емес, тәрбиелік сипатқа да ие болуда.

ЖОСПАРЛЫ ЖҰМЫС – ЖАУАПКЕРЛІК НЕГІЗІ

Қарақұр ауылдық округі әкімдігі 2025 жылдың басында арнайы экологиялық іс-шаралар жоспарын әзірлеп, оны ауылдағы барлық мекемелерге таныстырып, нақты жұмыстарға кірісті. Жоспарға сәйкес, округ бойынша бірнеше негізгі бағыттар белгіленді:

• Көшелер мен қоғамдық аумақтарды санитарлық тазалау;

• Бейберекет қоқыс үйінділерін анықтау және жою;

• Ағаш отырғызу, жасыл белдеулерді кеңейту;

• Арықтар мен каналдарды тазарту;

• Халық арасында экологиялық насихат жұмыстарын жүргізу;

• Балалар мен жастарды эковолонтерлікке баулу.

Бұл жұмыстар тек әкімдік бастамасымен ғана емес, жергілікті жұртшылықтың белсенді қатысуымен жүзеге асты. Әр мекеме, әр ұжым өз учаскесін көгалдандыруға, тазалауға жауапты болып белгіленді. Сонымен бірге, мектептер мен балабақшалар өздері оқытатын балаларға арнайы экосағаттар мен тазалық акцияларын өткізуді дәстүрге айналдырды.

Экологиялық жарыстар мен марапаттар

Акция аясында округ әкімдігі «Үздік көгалдандырылған үй», «Таза көше», «Экобатыр оқушы» секілді байқаулар ұйымдастырып, ауыл тұрғындарына экологиялық белсенділік үшін алғыс хаттар мен бағалы сыйлықтар табыстады. Бұл жарыстар тұрғындар арасында экологиялық бәсекелестік пен ынтымақты арттырып, ауыл келбетін айтарлықтай өзгертуге ықпал етті.

СЕНБІЛІКТЕР – ТАЗАЛЫҚТЫҢ БІРЛІКТЕГІ КӨРІНІСІ

Ауылдық округте өткен сенбіліктер – нақты атқарылған жұмыстың басты көрсеткіші. 2025 жылдың алғашқы 5 айында өткізілген 12 экосенбілікке 850-ден астам адам қатысты. Бұл күндері ауыл көшелері мен қоғамдық мекемелер аумағында:

• 60 тоннаға жуық тұрмыстық және құрылыс қалдықтары жиналып, арнайы полигонға жеткізілді;

• 5 бейберекет пайда болған қоқыс орны толығымен жойылды;

• 18 шақырымға созылған арық жүйелері тазаланды;

• 45 дана заманауи қоқыс жәшігі ауылдың әр бөлігіне орнатылды.

Сенбіліктер кезінде тек қоқыс жинау ғана емес, ауылдағы ескі орындықтарды жөндеу, балалар алаңына құм төсеу, жол жиегін тегістеу, қоғамдық ғимараттардың қабырғасын сырлау сияқты қосымша абаттандыру жұмыстары да жүргізілді. Бұл шараларға мектеп оқушылары, зейнеткерлер, жастар, мемлекеттік қызметкерлер мен еріктілер қатарынан барлық топтар атсалысты.

Діни ұйымдар мен экологиялық тәрбие

Қарақұр ауылындағы мешіт қызметкерлері де акцияға өз үлесін қосып, жұма намаздарында табиғатты аялау жөнінде уағыздар оқыды. Имамдар қоршаған ортаны қорғау – діни әрі адами міндет екенін айтып, сенбілікке жамағатты жұмылдырды. «Жер – Алланың аманаты» тақырыбындағы уағыздар тұрғындар санасына үлкен әсер етті. Бұл рухани үндеу тазалыққа қатысты қоғамда жауапкершілік сезімін арттырды.

ЖАСЫЛ ЖЕЛЕК – БОЛАШАҚҚА МҰРА

Табиғатты қорғаудың ең тиімді жолдарының бірі – жасыл желек отырғызу. Қарақұр ауылында ағаш егу тек көктемгі науқанмен шектелмейді, ол жыл сайын жалғасатын игі дәстүрге айналған. 2025 жылғы көктемгі ағаш отырғызу маусымында:

• 9000-нан астам ағаш көшеті (терек, жиде, қарағаш, арша, шырша) егілді;

• Ауылдың басты көшелері мен саябақтары жасыл желекпен көмкерілді;

• Мектеп пен балабақша маңынан шағын ботаникалық бақтар құрылды;

• «Жастар аллеясы», «Ана бақыты» скверлері жасақталып, онда жүздеген ағаш отырғызылды.

Ағаштарға күтім жасау үшін тұрғындар мен оқушылар арасында арнайы кезекшілік кестесіәзірленді. Мұндай қатысу – ауылда экологиялық жауапкершілік пен табиғатты аялау мәдениетінің қалыптасуына тікелей ықпал етуде.

Мемлекеттік бағдарламалармен үйлесім

«Таза Қазақстан» акциясы Қарақұр ауылында «Ауыл – Ел бесігі» және «Жасыл Қазақстан» бағдарламаларымен үйлесімде жүзеге асып жатыр. Жергілікті бюджет есебінен абаттандыру жұмыстары жүргізіліп, ауыл ішіндегі жаяу жүргінші жолдары мен су ағатын арықтар қайта жөнделуде. Осы бағдарламалар арқылы алынған жаңа техникалар мен құралдар сенбіліктердің тиімділігін арттырды.

Әйелдер кеңесінің бастамалары

Ауылдағы әйелдер кеңесі мен аналар алқасы «Таза аула – таза қоғам» атты бастамамен өз аулаларын көріктендіруде үлгі көрсетіп келеді. Көктемгі көгалдандыру маусымында олар ауыл көшелерінің бойына гүл отырғызып, талдарды ақтап, демалыс орындарын безендіруде белсенділік танытты. Сонымен қатар, «Ана жүрегі – жасыл әлемге жол» атты экотәрбиелік кездесу өткізіліп, жастарға экология туралы тағылымды кеңес берілді.

СУ КӨЗДЕРІН САҚТАУ – ЭКОЛОГИЯ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫНЫҢ НЕГІЗІ

Қарақұр ауылдық округі аумағында бірнеше шағын тоған мен ескі каналдар бар. Бұл су көздері ауыл шаруашылығы мен тұрмыстық мақсаттар үшін аса маңызды. Су арналары мен бұлақ көздерін сақтау мақсатында:

• 3 негізгі ескі канал тазаланып, қайта қалпына келтірілді;

• Бұлақ көздерінің айналасы қоршалып, белгітастар орнатылды;

• Мал суару алаңдары арнайы түрде бөлек аймақтарға бөлінді;

• «Таза су – болашаққа мұра» атты флешмоб, сурет байқауы, қабырға газеттері ұйымдастырылды.

Мұндай шаралар су ресурстарын үнемдеу мен таза ұстап отыруға деген жауапкершілікті арттырып, ауыл жастары арасында экологиялық сауаттылықты қалыптастыруда.

Қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу

Ауылда тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинау жүйесі енгізіле бастады. Әсіресе мектептерде пластик, қағаз және шыны қалдықтарды сұрыптау бұрыштары орнатылды. «Қалдық – ресурс» атты танымдық жобалар шеңберінде оқушылар қалдықты қалай қайта өңдеуге болатынын үйреніп, пайдалы өнімдер жасады (мысалы, бос бөтелкеден гүлсауыт, макет жасау).

БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ

Қарақұрдағы үш мектеп пен балабақшада экология тақырыбы білім беру мазмұнына жүйелі түрде енгізілген. Оқушыларға табиғаттың маңызын ұғындыру үшін:

• «Менің аулам – менің жауапкершілігім» жобасы іске қосылды;

• Оқушылар өз үйінің маңайын таза ұстауға уәде беріп, фотоесеп жүргізді;

• Мектептерде экобұрыштар жасақталып, қалдықтарды сұрыптау туралы ақпараттар ілінді;

• «Экоерлік» үйірмесі арқылы оқушылар ауыл флорасы мен фаунасын зерттеді;

• Ата-аналармен бірігіп, ағаш егу, гүл отырғызу, өзен арнасын тазарту шаралары өткізілді.

Жас эковолонтерлер қозғалысы

Қарақұр ауылдық округінде мектеп оқушыларынан құралған «ЭкоЖасыл» еріктілер тобы құрылып, белсенді жұмыс істеуде. Олар апта сайын ауыл маңын қоқыстан тазартып, өзен мен арық бойын ретке келтірумен айналысады. Мектеп оқушылары «Бір ағаш – бір үміт» атты челлендж ұйымдастырып, әлеуметтік желілер арқылы экологиялық насихат жүргізіп отыр. Бұл жас буынның табиғатқа жанашырлығын тәрбиелеудің нақты көрінісі болды.

ХАЛЫҚПЕН ДИАЛОГ – ТҰРАҚТЫ ЖҰМЫСТЫҢ КЕПІЛІ

Әрбір ауыл тұрғынына экологиялық жауапкершілікті жеткізу үшін ауыл әкімдігі және белсенді тұрғындар арасында үнемі байланыс орнаған. Осы бағытта:

• Апта сайын тазалыққа қатысты хабарландырулар мен ескертпелер жарияланды;

• Ауыл әкімдігінде ашық жиналыстар мен қоғамдық тыңдаулар өткізілді;

• Әлеуметтік желілерде арнайы топ құрылып, тазалық акциялары жарияланды;

• Белсенді азаматтарға алғыс хаттар мен марапаттар тапсырылды.

Халықты үгіттеу мен ынталандыру арқылы ауыл ішінде тазалық мәдениеті күнделікті өмір салтына айналды.

Жергілікті кәсіпкерлердің қолдауы

Қарақұр ауылдық округінде «Таза Қазақстан» акциясы аясында жергілікті кәсіпкерлер де белсенділік танытып келеді. Атап айтқанда, ауылдағы «Береке» шаруа қожалығы өз есебінен арнайы қоқыс контейнерлерін орнатып, сенбілік шараларына жүк көлігін бөлді. Ал «Қарақұр Агро» өндірістік кооперативі 500-ден аса жеміс ағашының көшетін жеткізіп, мектептер мен балабақша аулаларын көгалдандыруға үлес қосты. Мұндай ынтымақ пен жауапкершілік ауылдағы экологиялық мәдениеттің дамуына үлкен серпін беріп отыр.

АЛДАҒЫ ЖОСПАРЛАР: ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ЖАУАПКЕРЛІК

Қарақұр ауылдық округі алдағы кезеңде экологиялық жұмыстарды тек жалғастырып қана қоймай, оны жүйелі жобаларға айналдыруды жоспарлап отыр:

• Қоқысты сұрыптау және қайта өңдеу пунктін ашу;

• «Жасыл паспорт» жобасы арқылы әр мекемеге және отбасыға экологиялық жауапкершілік жүктеу;

• «Экоеркіті» жобасы аясында мектеп оқушыларын арнайы экотренингтерден өткізу;

• Қураған ағаштарды жойып, орнына жаңа көшеттер егу;

• «Экограмота» жүйесін енгізу арқылы тұрғындарды экологиялық белсенділікке ынталандыру.

Экологиялық қауіптің алдын алу

Ауыл маңындағы мал қалдықтары мен тұрмыстық лас сулардың қоршаған ортаға зиян келтірмеуі үшін арнайы орындар белгіленіп, санитарлық бақылау күшейтілді. Мал иелерімен түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, арнайы мал қалдығын көметін шұңқырлар қазылды. Бұл шаралар ауыл экожүйесін сақтап қалуға мүмкіндік берді.

Қарақұр ауылдық округіндегі «Таза Қазақстан» акциясы – бұл жай ғана тазалық шарасы емес, жүйелі түрде жүргізілген, нәтижесі айқын, халықты біріктіретін экологиялық қозғалыс. Мұнда әрбір азамат өз ауылына, табиғатына жанашырлықпен қарайды. Әрбір егілген ағаш, тазаланған арық немесе қойылған қоқыс жәшігі – болашаққа қалдырылған аманат.

Қарақұр – табиғатпен үндестік тапқан ауылдың жарқын үлгісі. Осындай игі бастамалар еліміздің басқа өңірлерінде де кең таралып, экологиялық сананы ұрпақ санасына сіңіре білсе – онда Қазақстанның келешегі де таза, жарқын болмақ.