«ТАЗА АУЛА» АКЦИЯСЫ: ЭКОЛОГИЯЛЫҚ МӘДЕНИЕТ – ТАЗА БОЛАШАҚТЫҢ НЕГІЗІ

Қазіргі таңда әлем алдында тұрған ең өзекті мәселелердің бірі – қоршаған ортаның ластануы. Табиғаттағы тепе-теңдіктің бұзылуы, ауа мен судың ластануы, тұрмыстық қалдықтардың көбеюі – адам өміріне тікелей қауіп төндіруде. Осы орайда Қазақстанда қолға алынған «Таза Қазақстан» ұлттық бағдарламасы – қоғам санасын оятып, әрбір азаматтың экологиялық жауапкершілігін арттыруға бағытталған жүйелі бастама. Бұл ауқымды бағдарламаның бір бөлігі ретінде жүзеге асып жатқан «Таза аула» акциясы – жергілікті тұрғындар мен мекемелердің қатысуымен ел ішінде тазалық мәдениетін қалыптастыруға арналған нақты іс-шара.

Созақ ауданында ұйымдастырылған «Таза аула» акциясы – тұрғындардың өз ауласына деген жанашыр көзқарасын қалыптастыруды мақсат еткен кең көлемді экологиялық қадам болды. Акция аясында тек қоқыс жинау емес, сонымен қатар жасыл желектер отырғызу, ақпараттық түсіндіру жұмыстарын жүргізу, экологиялық тәрбиені насихаттау бағытында жан-жақты жұмыстар атқарылды.

Бұл жолғы «Таза аула» акциясы тек аудан орталығымен шектеліп қалған жоқ. Атап айтқанда, Шолаққорған, Құмкент, Қыземшек, Таукент сияқты елді мекендерде де сенбілік шаралары кең көлемде жүргізілді.

Мысалы, Шолаққорғанда 800-ден астам көшет егілсе, Құмкент ауылындағы №18 мектептің оқушылары мен ата-аналары бірігіп, оқу орнының айналасын толық көгалдандырып шықты. Таукенттегі сенбілікке 300-ден аса тұрғын қатысып, бірнеше қоғамдық демалыс орнында тазалық орнатты.

Акцияның негізгі мақсаты – экологиялық мәдениетті дамыту

«Таза аула» акциясы тұрғындардың жеке жауапкершілігін арттыруға, әрбір азаматтың туған жерге, қоршаған ортаға деген қамқорлығын күшейтуге бағытталды. Акцияның басты ұстанымы – «тазалық ауладан басталады». Яғни әркім өз үйінің, көшесінің, жұмыс орнының маңайын таза ұстаса, бүкіл елдегі экологиялық жағдай жақсаратыны сөзсіз.

Аталған акцияның басты міндеттері:

• Тұрғындардың санитарлық мәдениетін арттыру;

• Жасыл аймақтарды көбейту;

• Қалдықтарды басқару мен сұрыптауды насихаттау;

• Экологиялық ақпараттандыру жұмыстарын жүргізу;

• Балалар мен жастар арасында табиғатты сүюге тәрбиелеу.

3700 тал көшет отырғызылды – болашаққа егілген үміт

Акция барысында аудан аумағында жалпы саны 3700-ге жуық ағаш көшеттері отырғызылды. Бұл көшеттер мекемелердің, мектептер мен балабақшалардың, ауруханалар мен мәдениет үйлерінің маңында, сондай-ақ тұрғын үйлер мен қоғамдық орындарда егілді.

Отырғызылған ағаш түрлері:

• Қарағай – ауаны жыл бойы тазартып, оттегімен байытады;

• Қайың – аллергия мен шаң-тозаңға қарсы табиғи сүзгі;

• Шетен мен жидек – декоративтілігімен қатар экожүйеге пайдалы.

Көшеттерді отырғызумен қатар, оларды суару, түбін ақтау, айналасын қоршау секілді күтім жұмыстары да атқарылды. Бұл шаралар ағаштың тамыр жаюына, өсіп-жетілуіне жағдай жасады. Қосымша 5000 көшет көктемгі кезеңге жоспарланды.

Қоғамдық ұйымдар мен еріктілердің белсенділігі

Акция барысында Созақ ауданындағы барлық мекемелер, қоғамдық ұйымдар мен бастауыш ұжымдар жұмыла жұмыс атқарды. Сенбілікке:

• Аудан әкімдігі мен ауыл әкімдіктері;

• Мектептер мен балабақшалар;

• Медицина мекемелері мен спорттық ұйымдар;

• Қоғамдық бірлестіктер мен ардагерлер кеңесі;

• Ерікті жастар мен тұрғындар қатысты.

Барлығы 4500-ден астам адам сенбілікке қатысып, 1000-нан аса ауланың аумағы тазартылды. Қоқысты жинау мен шығаруға арнайы техника – жүк көліктері, самосвалдар мен тракторлар жұмылдырылды. Жалпы 120 тоннадан астам қоқыс арнайы полигондарға жеткізілді.

Экотәрбие – болашақ ұрпақтың санасына әсер ету

«Таза аула» акциясының маңызды бір бағыты – экологиялық тәрбие. Осы орайда:

• Мектеп оқушылары мен колледж студенттеріне арнайы эко-дәрістер өткізілді;

• Экологиялық тақырыпта жас суретшілер байқауы, экологиялық эссе, видео челлендждер ұйымдастырылды;

• Жастар орталығының бастамасымен экосағаттар өткізілді;

• Арнайы экоақпараттық парақшалар мен постерлер таратылды.

Бұл жұмыстар балалар мен жасөспірімдердің табиғатқа жанашыр көзқарасын қалыптастыруға ықпал етті. Сонымен бірге, ата-аналар мен ұстаздардың қолдауымен мектеп аулаларында шағын бақтар мен гүлзарлар салынды.

Тұрмыстық қалдықтармен күрес және сұрыптау мәдениеті

Акция шеңберінде тұрмыстық қалдықтарды азайту мен оларды сұрыптап тастауға бағытталған арнайы шаралар өтті. Атап айтқанда:

• Әр аула мен мекемеде қалдықтарды бөлек жинауға арналған жәшіктерорнатылды;

• Тұрғындарға қалдықтарды сұрыптау жөніндегі нұсқаулықтар таратылды;

• Пластик, шыны, қағаз және органикалық қалдықтарды бөлек жинау насихатталды.

Бұл шаралар адамдардың экологиялық сауаттылығын арттырып, болашақта қайта өңдеуді күнделікті өмір салтына енгізудің негізін қалады.

«Таза аула» акциясының аясында аудан әкімдігі 2026 жылға дейінгі экологиялық инфрақұрылым жоспарын ұсынды. Онда келесі бағыттар қамтылған:

• 3 экологиялық алаң салу (Шолаққорған, Таукент, Құмкент);

• 2 жаңа саябақ салу;

• Әр ауылға кем дегенде 1 балалар экосаябағын орнату.

Бұл нысандар ауыл тұрғындарының демалыс орындарын көбейтіп қана қоймай, жасыл белдеу жүйесін де кеңейтпек.

Таза аула – тұрғындардың өмір сапасын жақсарту

Тазалық – тек көркемдік емес, ол денсаулық кепілі, өмір сүру сапасының көрсеткіші. Таза аула:

• Балаларға ойнауға қауіпсіз орта;

• Қарттар мен тұрғындар үшін жайлы демалыс аймағы;

• Қоғамдық кездесулер мен мерекелер өтетін орын;

• Ауылдың, ауданның келбетін көрсететін басты айна.

Сонымен қатар, көрікті аулалар мен жасыл желектер туризм мен инвестиция тартуға да негіз болады.

Акция әлеуметтік желілерде де кең насихатталды.

#TazaAula_Sozak хештегімен Facebook, Instagram, TikTok желілерінде 500-ден аса пост пен бейнематериал жарияланып, 10 мыңнан астам көрілім жинады.

TikTok желісінде аудан жастары «Ағаш отырғыз – болашақ сыйла!» деген челлендж ұйымдастырып, онда ағаш отырғызу сәттерін әсерлі бейнелеп көрсетті.

Акция нәтижесі мен маңызына байланысты пікір білдірген Созақ аудандық экология бөлімінің бас маманы Жанар Бекмағанбетқызы:

– Биыл отырғызылған көшеттердің 80 пайызы жергілікті топырақ пен климатқа бейімделген түрлер. Атап айтсақ, қарағай мен қайың секілді ағаштар ауданымыздың ауасын тазартуға зор әсер береді. Алдағы айларда суару мен күтім жұмыстары да жүйелі түрде жүргізіледі.

Экологиялық эстафета – жасыл бастама жалғасады

Созақ ауданында бастау алған «Таза аула» акциясы экологиялық эстафетаға айналып отыр. Аудан әкімдігі келесі кезеңдерде:

• Әр ауылда «Үздік көше», «Үлгілі аула», «Таза мекеме» байқауларын өткізеді;

• «Жасыл белдеу» бағдарламасы аясында қосымша көшет егу жұмыстары жалғасады;

• Жасыл мектеп, жасыл балабақша, жасыл аурухана секілді жобалар енгізіледі;

• Жас мамандар мен кәсіпкерлерді тарту арқылы экобизнесті дамыту қолға алынады.

Аудан әкімдігі тарапынан қолдау және тұрақты мониторинг

Аудан әкімі Мұхит Тұрысбеков бұл акцияға тікелей басшылық жасап, тұрғындардың белсенділігін жоғары бағалады. Ол өзінің сөзінде:

«Ауладан басталған тазалық – тұтас ұлттың мәдениетіне айналуы тиіс. Біз бұл жұмысты науқандық емес, күнделікті дәстүрге айналдыруымыз керек. Экологиялық мәдениет – ұрпаққа қалдыратын басты мұрамыз», – деді.

Аудан әкімінің тапсырмасына сәйкес, әр округ бойынша апталық сенбіліктер, ай сайынғы тазалық мониторингі, жастар арасында экосағаттар тұрақты түрде жалғасатын болады.

Акция барысында қатысушылардың пікірі де көңіл қуантады.

Мектеп оқушысы Аружан Әбдіқалық:

– Біз апайымызбен бірге ағаш отырғыздық. Алғаш рет тал егіп көріп тұрмын. Күнде мектепке келгенде қарап тұрамын. Бәріміз отырғызған ағаштарымыз жайқалып өсе берсін деп тілейміз!

Ауыл тұрғыны Серік Әшірбеков:

– Мұндай сенбіліктер адамдарды біріктіреді. Балаларымыз да еңбектің, табиғатты аялаудың мәнін түсінеді. Өз ауламды таза ұстауға өзім де серт еттім.

Таза аула – таза сана, таза болашақ

«Таза аула» акциясы – бұл жай ғана сенбілік емес, бұл – қоғамды жаңа сапаға көтеретін экологиялық қозғалыс. Әрбір егілген ағаш, әрбір тазартылған аула – келешек ұрпаққа жасалған қамқорлық. Бұл бастама арқылы:

• Экологиялық мәдениет нығайды;

• Азаматтық жауапкершілік артты;

• Тазалық пен бірлік идеясы бекіді;

• Табиғатты аялау рухы оянды.

Созақ ауданындағы «Таза аула» акциясы – еліміздің басқа өңірлеріне үлгі боларлық тәжірибе. Тазалық – тәртіптің бастауы, ал тәртіп – өркениетті қоғамның өзегі.