Жарық адам өмірінің табиғи шарты болып табылады, денсаулық және жоғары еңбек өнімділігі үшін қажетті, көру анализаторы, ең нәзік және әмбебап сезім органы жұмысына негізделген. Ағзаның қоршаған ортамен тікелей байланысын қамтамасыз ете отырып, жарық көру органы мен жалпы организм үшін сигналды тітіркендіргіш болып табылады: жеткілікті жарықтандыру сергітуші әрекет етеді, жоғары жүйке қызметінің негізгі процестерінің ағуын жақсартады, алмасу және иммунобиологиялық процестерді ынталандырады, адамның физиологиялық функцияларының тәуліктік ырғағының қалыптасуына әсер етеді. Қоршаған әлем туралы негізгі ақпарат – шамамен 90% — көзбен қабылдау арқылы түседі. Сондықтан гигиеналық рационалды өндірістік жарықтандыру өте оң мәнге ие.
Жарық-бұл көзге көрінетін оптикалық диапазонның ұзындығы 380- 760нм болатын электромагниттік толқындар. Ең жақсы көз толқын ұзындығы 555нм (сары-жасыл түсті) сәулелерді қабылдайды. Жарық әр түрлі физикалық сипаттамаларға ие: жарық ағыны (сәулелік энергия қуаты ол шығаратын көру сезімі бойынша, люмендерде өлшенеді [лм] — 1стерадиандағы дене бұрышында нүктелі көз шығаратын жарық ағыны (дене бұрышы, шеңбердің бетінде оның радиусының квадратына тең алаңды кесетін) 1кандел жарығының күшінде (жарық күшінің бірлігі).
Еңбек гигиенасы тұрғысынан жарықтандыру маңызды мәнге ие, өйткені ол бойынша өндірістік үй-жайларда жарықтандыру жағдайлары нормаланады және жарықтандыру қондырғылары есептеледі. Сонымен қатар, жарық беретін өндірістік және басқа да объектілердің жарықтану деңгейі де маңызды. Жарықтық олардың жарықтық қасиеттеріне, жарықтану дәрежесіне және үстіңгі беті қарастырылатын бұрышқа байланысты жіптерінде өлшенеді. Жарықтылық деңгейінің жиі өзгеруі төмендейді көру функциясының дамуы, көздің перадаптациясы салдарынан шаршау, ал зра шаршау көру және жалпы жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне әкеледі (бейімделу: жарықтық — көру өрісінде жарықтың жоғарылауы кезінде 5-10 минут ішінде жылдам жүреді; қараңғы-0,5-2 сағат ішінде көздің төмен жарықтық деңгейіне сіңуі).
Бұл талаптарға:
-Жарықтарды көру өрісінде біркелкі бөлу және көлеңкелерді шектеу
-Тік және шағылысқан жылтырлықты шектеу (жарық көздерінен және айналы беттен)
-Жарық ағынының ауытқуын шектеу немесе жою
-Көзді жиі ауыстырып, шаршауға және одан әрі көрудің нашарлауына әкеп соқтыратын қозғалатын көлеңкелер көру үшін әсіресе қауіпті.
80 жылдардың соңында жарықтандыру гигиенасында жаңа бағыт пайда болды – жұмыс күні ішінде динамикалық жарықтандыру. Қарқындылық немесе спектр көрсеткіші бойынша өзгеретін жарықтандырудың мұндай түрі- шаршаудың алдын алудың тиімді тәсілі. Оны көру-эмоционалдық және монотондық жұмыстар кезінде жеткіліксіз табиғи жарықтандырумен үй- жайларда тиімді пайдалану.
Жалпы 3 жарық түрі бар:
-Табиғи (Күн көзі) — EO
-Жасанды (тек жасанды көздер) — IO
- Аралас ЕО+ИО)
ЕО: сыртқы қоршау конструкцияларындағы Жарық ойықтары арқылы өтетін үй – жайларды аспан жарығымен тікелей немесе шағылысқан жарықпен жарықтандыру (ҚНжЕ бойынша – құрылыс нормалары мен ережелері)) Тікелей күн сәулесімен және аспанның диффузды жарығымен (күн сәулелері, шашыраңқы атмосферамен) құрылады.
ЕО-адамның көзі барынша бейімделген жарықтандырудың биологиялық ең құнды түрі. Ол жарық ағынының жоғары қарқындылығы мен біркелкі аралас қолайлы спектралды құрамы бар сәулеленудің көрінетін, ультракүлгін және инфрақызыл түрлері аймағында энергияның таралуы. ЕО адамның психофизиологиялық жағдайына жағымды әсер етеді.
Өрт қауіпсіздігі өрт алдын алу және белсенді өрттен қорғау шараларымен қамтамасыз етілуі мүмкін. Өрт алдын алу өрттің алдын алуға немесе оның салдарын азайтуға бағытталған іс-шаралар кешенін қамтиды. Белсенді өрт қорғау өрттермен немесе жарылыс қаупі бар жағдайлармен табысты күресті қамтамасыз ететін шаралар.
Күштер мен құралдардың, сондай-ақ құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, әлеуметтік және ғылыми-техникалық сипаттағы шаралардың жиынтығы өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесін құрайды.
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесінің негізгі элементтері мемлекеттік билік органдары, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, кәсіпорындар мен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар болып табылады.
Өрт қауіпсіздігіне барлық көңіл бөлінеді,ал өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту мәселелерінің маңыздылығы ұйымдардың қызметкерлері, тіпті техникалық реттеу алдында кейбір басымдыққа ие.
Талғар қаласының білім беру мекемелерінің өрт қауіпсіздігі шаралары туралы құжаттарды талдау барысында барлық қызметкерлер өрт қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулықтарымен танысуына назар аударуға болады. Ұйым қызметкерлерімен жаттығу сабақтарын өткізу және талаптарға сәйкес журналдарды толтыру. Стандарттар мен ережелердің білімін тексерумен қайта нұсқау беруді ұйымдастыру, орындалған жұмыс негізінде журналдарды толтыру. «Өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту бойынша сабақтар өткізу» конспект жоспарын әзірлеу. Талаптар толық көлемде орындалмағанын ескере отырып, объектінің өрт қауіпсіздігі азаяды, өрт болған жағдайда қызметкерлер өз міндеттерін орындай алмайды.
Оқу орындарында өрт қауіпсіздігі бойынша білім деңгейі төмен және білімді жақсартуға бағытталған іс-шараларды әзірлеу қажет. Қызметкерлерді даярлау класын құру мақсаты:
- оқу жабдықтарын, бағдарламалық қамтамасыз етуді орнату,
- жаңа әр түрлі санаттағы білім алушылардың практикалық жұмысын ұйымдастыру,
- жаңа ақпараттық және педагогикалық технологиялар арқылы оқу үдерісі қамтамасыз етудің қажетті деңгейін жасау.
