ӘЛЕМДЕ ӘУЕ КЕҢІСТІГІ НЕГЕ СЫР БЕРЕ БАСТАДЫ?
Соңғы айларда әлемнің әр түкпірінде ұшақ апаттары мен апаттың алдын алу мақсатында шұғыл қону жағдайлары жиілеп кетті.
Бір қарағанда, заманауи авиация ең сенімді көлік түрі саналады. Бірақ орын алып жатқан оқиғалар қоғамда үлкен алаңдаушылық туғызып отыр. Себебі, бір жерде апат орын алса, басқа жерде әуе кемесі әуежайға қайта оралуға мәжбүр болады. Мұндай тенденция нені білдіреді және әуе кеңістігі неге сыр бере бастады деген сұрақ орынды.
Техникалық тозу мен әуе паркін жаңартудағы қиындықтар
Көптеген елдердегі әуе компаниялары ескі ұшақтарды пайдаланып келеді. Әсіресе пандемия кезеңінен кейін экономикалық дағдарыс әсерінен жаңа лайнерлер сатып алу қарқыны баяулады. Ұшақтардың орташа жасы өсіп, техникалық ақаулар жиілеп жатыр. Жөндеу жұмыстарының уақтылы жүргізілмеуі, қосалқы бөлшектер тапшылығы апаттың алдын алу шараларын әлсіретуде.
Әуе қозғалысының артуы және диспетчерлік жүктеме
Әлемдік туризм қайта жанданып, әуе рейстері бұрынғыдан да жиі орындалуда. Бұл өз кезегінде әуе кеңістігіндегі қозғалысты күрделендіреді. Диспетчерлердің жұмыс жүктемесі артып, адами фактор ықтималдығы өсуде. Ұшақтардың бір-біріне тым жақын ұшуы, ауа райы мен техникалық ақаулар қосылғанда, оқыс жағдайға әкеліп соғуы мүмкін.
Климаттық өзгерістер мен табиғи құбылыстар
Соңғы жылдары ауа райы құбылыстары да жиілеп отыр. Қатты жел, құйын, найзағай, қатты жаңбыр мен қар авиация үшін үлкен сынақ. Климаттың өзгеруі ұшақ қозғалысына кедергілерді арттырып, күтпеген жағдайларды көбейтті. Осы себептен кейбір рейстер әуежайға қайта қонуға немесе бағыт өзгертуге мәжбүр.
Қазақстандағы жағдай және аймақтық тәуекелдер
Қазақстанда да соңғы айларда бірнеше рейс шұғыл жерге қонуға мәжбүр болды. Оның себебі көбіне техникалық ақаулар мен ауа райына байланысты. Әуе компаниялары паркінің біраз бөлігі ескі үлгідегі ұшақтардан тұрады. Сонымен қатар қосалқы бөлшектерді уақытылы жеткізудегі қиындықтар бар. Бұл аймақтағы авиациялық қауіпсіздік мәселесіне баса назар аударуды қажет етеді.
Авиациялық қауіпсіздікті күшейту жолдары
Қауіпсіздікті арттыру үшін ұшақ паркін жаңарту, техникалық тексерістерді жиі өткізу, ұшқыштар мен техникалық мамандардың біліктілігін көтеру қажет. Сонымен қатар халықаралық стандарттарға сәйкес диспетчерлік қызметті жаңғырту, ауа райы болжамдарын жетілдіру маңызды. Қазақстан секілді елдер үшін аймақтық әуе қауіпсіздігі бойынша бірлескен шараларды қолға алу да өзекті болып тұр.
Әуе апаттарының жиілеуі немесе апаттың алдын алу мақсатында орын алып жатқан жағдайлар – авиацияның әлем бойынша қиын кезеңді бастан кешіп жатқанын көрсетеді. Экономикалық, техникалық, климаттық факторлар қосылғанда қауіпсіздік деңгейі төмендеуі мүмкін. Сондықтан “Әлемде әуе кеңістігі неге сыр бере бастады?” деген сұраққа нақты жауап іздеу – тек мамандардың ғана емес, мемлекеттердің де басты міндетіне айналды.
