ЭЛЕВАТОРДАҒЫ ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ

Өзінің тағайыдалуы бойынша элеваторлар астық қабылдаушы, портты және өндірістік болады. Элеваторларға автокөлік, теміржол және су транспортынан жемді қабылдайтын, жұмыс ғимараты және жемді сақтау корпустарынан тұрады. Элеватордың ең биік бөлігі – негізгі транспорт және технологиялық қондырғылар енгізілген биіктігі 60-65 м мұнара. Корпустар мұнараның екі жағынан немесе бір жағынан орналастырылады, егер мұнара диірмен-жармамен байланысты болса. Корпустар дөңгелек, төртбұрышты немесе басқа да формалы корпустардан тұрады.Оларды галереяларда орналасқан ленталы транспортерлер көмегімен жоғары люктер арқылы жеммен толтырады. Қазіргі уақытта элеваторлар тек типтік темірбетон конструкциялардан салынады. Силостер 3-12 м диаметрлі дөңгелек немесе өлшемі 6х6 м төртбұрыш формалы болады. Қазіргі заманғы элеватор – сыйымдылығы 25-100 мың т автоматты диспетчерлік басқаруы бар толық механикалық кәсіпорын. Біздің елдің жеке аудандарында, әсіресе астық қабылдау пункттерінде қабырғалары металл немесе асбестоцементті беттермен қапталған ескі ағаштан жасалған элеваторлар әлі де қолдануда.
Саты торында өрттерді сөндіру үшін әрбір қабатта өрт крандары бар құрғақ суөткізгіштерді және сорғыш-көтергіштерді орнатады. Мұнараның сыртында және әрбір корпуста қызмет көрсетуші тұлғалар үшін екінші көшіру жолы болып табылатын стационарлы өрт сатылары орнатылған.
Элеваторлардан басқа, жемді жем қоймаларында да сақтайды. Бұл қоймалар, ереже бойынша, бір қабатты, бөліктеп немесе толық механикаландырылған, тігінен және иінді галареялармен, асфальтті немесе бетон еден. Қоймалар ені 15-24 м, қоймалардың бір қабатты ғимарат биіктігі 8- 12 м, ал механикалық қомалардың қабылдау-тазартқыш мұнарасының биіктігі 25-30 м. Қоймаларда терезелерді жемдік ұнтақтан жоғары ең биік бөлікте орналастырады, және торлы металл рамкалармен қорғайды. Қойма жабындыларының, галереялардың және қабылдау-тазартқыш мұнарасының ағаш конструкциялары беттік от қорғағыш өңдеуден өткізіледі.
Диірмен – жармалы өндіріс әдетте бірнеше ғимараттар мен имараттардан тұрады. Ұн тарту өндірісінің технологиясы келесі жүйелерден тұрады: жемді элеваторлардан немесе жем қоймаларынан жем тазартқыш бөлімге тазартуға беру; жарманы дайындау және жемді тарту; дайын өнімді тұтынушыларға беру, сол сияқты қоймалау өнім қалдықтарын тұтынушыларға жіберу.
Қазіргі заманғы диірмендерді элеваторлармен және дайын өнімді сақтау қоймаларымен өте жиі біріктіреді.
Тарту процессі диірменнің бір ғимаратында орналасады, ол өртке қарсы қабырғалармен жемді тазарту және тарту бөлімдеріне бөлінген. Диірмендердің қабаттар саны бестен жетіге дейін болады.
Қазіргі заманғы диірмен-жармалы өндірістің ғимараттары темірбетон конструкциялардан салынады. Ескі құрылысты диірмендер ғимараттарында, ереже бойынша, ағаш жабындылар бар. Барлық қабаттардың жабындысы арқылы көптеген коммуникациялар өтеді (трансмиссиялар, норийлер, өздігінен аққыш құбырлар, желдеткіш және т.б. жүйелер), ал жеке бөлмелер өзара ойықтармен, өтпелермен және транспортерлермен қосылады. Өндірістік бөлмелерді фильтрлік және тозаңдық камералары бар жергілікті тартқыш желдету жүйесімен жабдықтайды. Диірмен ғимараттарында құрғақ құбырлар өткізілген сыртқы өрт сатылары және әрбір қабатта орналасқан өрт сорғыштарынан суды беру үшін өрт крандары бар.
Қазіргі заманғы элеваторларда және диірмен-жармалы өндірістерде негізгі және өрт ауыртпалығы жем, жемдік және диірмендік тозаң, транспортерлы ленталар, жанғыш материалдардан жасалған ғимараттардың жеке конструкциялары болып табылады. Жем қалыпты жағдайларды нашар тұтанады және жанады. От жем массасы бойынша баяу таралады және тек ұсақталған сабанның бар болуы кезінде оттың таралу жылдамдығы өседі. Технологиялық қондырғының жұмыс істеуі кезінде ауа ағынында жемнің жану жылдамдығы біршама өседі.