ЦИФРЛЫ ЗАУЫТ: ТҮРКІСТАНДА ӨНДІРІС АВТОМАТТАНДЫРУ ҚАЛАЙ ЖҮЗЕГЕ АСУДА?
Индустрия 4.0 дәуірі: Түркістан да қалыс қалмайды

Технологиялардың дамуы өндірістік процестерге түбегейлі өзгеріс енгізіп жатыр. Бүгінгі таңда жаһандық бәсекелестікке төтеп беру үшін кәсіпорындар цифрлық трансформацияға жүгінуде. Бұл – Индустрия 4.0 деп аталатын жаңа өндірістік кезеңнің басталғанын білдіреді. Түркістан облысы да осы үдеріске белсене қатысуда: өңірдегі жаңа зауыттар мен фабрикалар автоматтандырылған желілермен, смарт жүйелермен және цифрлы бақылау құралдарымен жабдықталуда.
Автоматтандыру – өнім сапасы мен тиімділіктің кепілі
Кәсіпорындарға цифрлы технологияларды енгізудің басты мақсаты – өндіріс тиімділігін арттыру, адами фактордың әсерін азайту және өнім сапасын тұрақты деңгейде ұстау. Түркістандағы индустриялық аймақтарда салынып жатқан зауыттардың басым көпшілігі:
• Автоматты басқару жүйелерімен;
• Цифрлы сенсорлармен;
• ERP (ресурстарды жоспарлау) жүйелерімен;
• Қашықтан бақылау мен есеп беру жүйелерімен қамтамасыз етілуде.
Мысалы, Түркістан қаласында іске қосылған жаңа керамикалық плитка зауыты өндіріс процесін толықтай цифрлы бақылау арқылы жүргізеді. Онда шикізаттан дайын өнімге дейінгі барлық кезеңде деректер автоматты түрде тіркеліп, ақау болу қаупі азайтылады. Бұл – өнім сапасын арттырумен қатар, шығындарды да едәуір қысқартуға мүмкіндік береді.
Цифрлы басқару жүйелері: нақты мысалдар
Түркістандағы бірнеше өндіріс ошағында SCADA және MES жүйелері енгізілген. Бұл жүйелер арқылы:
• Өндірістегі барлық құрылғылар онлайн режимде бақылауда болады;
• Операторлар мен инженерлер смартфон немесе планшет арқылы кез келген ауытқуды бірден анықтай алады;
• Қоймадағы шикізат пен дайын өнімнің есебі автоматты түрде жүргізіледі;
• Техникалық қызмет көрсету уақыты жүйе арқылы алдын ала ескертіледі.
Кентау қаласындағы электр құрылғыларын шығаратын зауытта осындай жүйелердің көмегімен өндіріс 24/7 режимінде тұрақты жұмыс істеуде. Бұл тек өнім көлемін емес, инвестицияның қайтарым жылдамдығын да арттырады.
Смарт зауыттар – жаңа кадрлық талаптар
Автоматтандырылған өндіріс кадрлық жүйені де жаңаша қалыптастыруды талап етеді. Түркістан облысында бұл бағытта арнайы мамандар даярлау үшін колледждер мен ЖОО-лар цифрлық өндіріс пен индустриялық автоматиканы оқыту бағдарламаларын енгізуде. Жастар арасында:
• Автоматтандыру жүйесінің операторы,
• Программист-инженер,
• Өндірістік роботтарды баптаушы,
• SCADA маманы секілді жаңа мамандықтарға сұраныс артып келеді.
Облыстағы техникалық колледждер дуальды оқыту жүйесі арқылы зауыттармен бірлесіп білім беру үрдісін ұйымдастыруда. Теория мен тәжірибе қатар жүретін бұл тәсіл жаңа цифрлы өндіріс ортасына тез бейімделген жас кадрларды қалыптастыруға жол ашады.
ERP және Big Data – өндірістегі жаңа стандарт
Бүгінде Түркістандағы ірі зауыттардың дені ERP жүйесін енгізіп отыр. Бұл – кәсіпорынның барлық бизнес-процестерін біріктіретін біртұтас цифрлық орта. ERP жүйесі арқылы:
• Қаржылық есеп,
• Қойма және логистика,
• Кадрлық басқару,
• Өндіріс жоспарлау секілді барлық сала біріктіріледі.
Сонымен қатар Big Data (үлкен деректер) технологиялары да енгізіліп келеді. Түркістандағы логистикалық хаб пен қойма кешендері тұтынушылардың сұранысын болжау үшін деректерді жинап, талдайтын жүйелермен жұмыс істей бастады. Бұл нарықты алдын ала зерттеп, өндіріс көлемін икемді басқаруға мүмкіндік береді.
Инновациялық алаңдар мен технопарктер: тәжірибе мен технологияны біріктіру
2024 жылы Түркістанда ашылған Цифрлық даму орталығы мен технопарк аймақ кәсіпкерлері мен өндіріс басшыларына жаңа технологияларды сынауға, енгізуге және бейімдеуге арналған алаңға айналды. Мұнда:
• Жасанды интеллектке негізделген құрылғылар таныстырылады;
• AR/VR (кеңейтілген және виртуалды шындық) негізіндегі оқыту жүйелері жұмыс істейді;
• Стартап жобалар мен өндірістік шешімдерге қолдау көрсетіледі.
Бұл технопарктер Түркістанның өндіріс орындарына отандық және шетелдік ІТ-кампаниялармен әріптестік орнатуға жағдай жасауда.
Жасыл және интеллектуалды өндіріс – келешектің форматы
Түркістанда цифрлы зауыттармен қатар экологиялық қауіпсіздікке де мән беріледі. Жаңа зауыттардың көпшілігі:
• Энергияны үнемдейтін технологиялармен,
• Қалдықтарды автоматты түрде қайта өңдейтін жүйелермен,
• Электронды экологиялық бақылаумен жабдықталуда.
Мысалы, Сауран ауданындағы биологиялық тыңайтқыш шығаратын зауытта өндірістік қалдықтар топыраққа зиян келтірмей қайта өңделеді. Ал автоматтандырылған ауа сапасын бақылау жүйелері шекті деңгейден асқан кезде өндірісті уақытша тоқтатып, қауіпсіздік шараларын іске қосады.
Цифрлы өндіріс – Түркістанның болашағы
Түркістан облысы заманауи өндіріс моделіне көшуде батыл қадам жасап отыр. Цифрландыру – өнім сапасын арттырып қана қоймай, аймақтың инвестициялық тартымдылығын да күшейтуде. Автоматтандырылған өндіріс желілері, смарт басқару жүйелері, Big Data және ERP құралдары Түркістанды Орталық Азиядағы инновациялық индустрия орталықтарының біріне айналдыруға жол ашады.
Индустрия 4.0 – Түркістан үшін жай ғана тренд емес, нақты іске асып жатқан экономикалық трансформацияның айғағы. Бұл трансформация – жаңа мүмкіндіктер мен жаңа сапа кепілі.