ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА ИРРИГАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІ ЖАҢҒЫРТУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ КЕҢ АЙМАҚТЫ ӘСЕРІ
Түркістан облысында ауыл шаруашылығын дамыту және егістік алқаптарға су жеткізуді жақсарту мақсатында атқарылып жатқан ирригациялық және дренаждық жобалар өңірдің аграрлық секторында елеулі өзгерістер әкелуде.
Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітовтің өңірге жұмыс сапары барысында өткізілген есептік кездесуде атқарылған жұмыстар мен алдағы жоспарлар жан-жақты баяндалды. Министрдің сөзінше, қазіргі таңда Түркістан облысында ирригациялық каналдарды жөндеу және реконструкциялау бойынша бес жоба іске асырылуда, бұл шаралар 51 589 гектар егістік алқапқа су жеткізуді тиімді етуге мүмкіндік береді. Одан бөлек, Шардара ауданында 20 мың гектар жердің мелиорациялық жағдайын жақсарту мақсатында «Қызылқұм» ирригациялық-дренаждық жүйесін реконструкциялау жұмыстары жүргізілуде, жобаның аяқталу мерзімі 2026 жылға жоспарланған. Бұл жұмыстар облыстағы су ресурстарын тиімді пайдалану мен ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыруда негізгі бағыттардың бірі болып табылады.
Облыстың сегіз ауданында тік дренаж жүйесіне жататын 95 ұңғыманы жаңғырту, 512 ұңғыманы күрделі жөндеу және 732 ұңғыманы қайта қосу жоспарланған. Биыл Шардара өңірінде дренаж жүйелерін жетілдіру бойынша екі жобаның аяқталуы күтілуде. Бұл 44 мың гектар жердің мелиорациялық жағдайын жақсартып қана қоймай, су ресурстарын үнемдеуге және ауыл шаруашылығы үшін жеткілікті су көлемін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Мұндай жүйелі реконструкциялау жұмыстары топырақ ылғалдылығын тұрақтандыруға, жердің құнарлылығын арттыруға және ұзақ мерзімде ауыл шаруашылығының тұрақты дамуына ықпал етеді.
Сонымен қатар, Төлеби ауданында «Қарақуыс» су қоймасының құрылысы жыл соңына дейін аяқталмақ, ал 2027 жылы Бәйдібек ауданында «Бәйдібек-ата» су қоймасы пайдалануға беріледі. Сонымен бірге «Боралдай» және «Иқансу» су қоймаларын салуға арналған жобалау-сметалық құжаттар әзірленуде. Бұдан басқа үш су қоймасын күрделі жөндеуден өткізу және 40 гидротехникалық құрылысжайға көпфакторлы зерттеу жүргізу жоспарланған. Бұл іс-шаралар су сақтау мен басқару жүйесінің тиімділігін арттыруға, су ресурстарының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және экологиялық тұрақтылықты нығайтуға бағытталған.
Шардара қаласының тұрғындарын сапалы ауызсумен қамтамасыз ету мақсатында топтық су құбырының құрылысы жүріп жатыр, бұл жоба келесі жылы аяқталуы жоспарланып отыр. Жобаның іске асуы қаланың су қамтамасыз етілу деңгейін едәуір арттырып, тұрғындардың тұрмыс сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Кездесу барысында тұрғындар министрге каналдарды салу және реконструкциялау, суару суына берілетін субсидиялар, судың «қара нарығымен» күрес, сондай-ақ балық шаруашылығына бөлінетін су лимиттерін қайта қарау мәселелері бойынша сұрақтар қойды. Бұл сұрақтар өңірдегі су ресурстарын тиімді басқару мен ауыл шаруашылығын дамытуда нақты шешім қабылдауды талап етеді.
Министр Нұржан Нұржігітов өткен вегетациялық кезеңнің ауыл шаруашылығының тиімділігін суды ұқыпты және жауапкершілікпен басқару деңгейіне тікелей байланысты екенін атап өтті. Ол жүйелі жоспарлау және су саласын дамытуда кешенді көзқарастың маңыздылығын айтты. «Су шаруашылығы инфрақұрылымын жөндеу және жаңғырту – біздің негізгі басымдықтарымыздың бірі. Бүгінде жүзеге асырылып жатқан гидротехникалық нысандарды салу, реконструкциялау және суару жүйелерін автоматтандыру жобалары суды тиімді пайдалануға және оның шығынын азайтуға мүмкіндік береді. Бұл жұмыстардың барлығы өңірдегі ауыл шаруашылығының тұрақты дамуына, жергілікті тұрғындардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған», – деді министр.
Кездесуден кейін Нұржан Нұржігітов министрліктің департаменттері мен комитеттерінің, сондай-ақ «Қазсушар» РМК-ның Түркістан филиалы мен Арал-Сырдария бассейндік инспекциясының қатысуымен өңір тұрғындарының ұсыныстары мен өтініштерін талқылау үшін кеңес өткізді. Кеңес барысында су шаруашылығын басқарудағы нақты мәселелер қаралып, жергілікті шаруашылықтардың сұранысы мен су ресурстарын тиімді пайдалану жолдары талқыланды. Міндеттердің орындалуы бойынша нақты уақыт кестесі белгіленіп, барлық ұсыныстар мен ескертпелер бойынша үйлесімді іс-шаралар жоспары жасалды.
Жаңғырту жұмыстарының нәтижесінде егістік алқаптардың мелиорациялық жағдайы едәуір жақсарып, суару тиімділігі артады. Реконструкцияланған каналдар мен су қоймалары су шығынын азайтып, суды мақсатты пайдалануға мүмкіндік береді. Дренаждық және ирригациялық жүйелерді автоматтандыру жобалары су тапшылығын алдын ала анықтап, дағдарыс жағдайларын болдырмауға ықпал етеді. Су ресурстарын басқарудағы жүйелі және жоспарлы жұмыстар, гидротехникалық нысандардың жаңғыртылуы, сондай-ақ дренаж жүйелерін автоматтандыру Түркістан облысының ауыл шаруашылығы мен су шаруашылығын заманауи талаптарға сай дамытуға мүмкіндік береді.
Аталған шаралардың маңызды әлеуметтік аспектісі де бар. Су ресурстарын тиімді басқару арқылы жергілікті тұрғындар тұрақты суға қол жеткізеді, аграрлық өндіріс тұрақтанады, жаңа жұмыс орындары ашылады және экологиялық тұрақтылық сақталады. Жобалардың іске асуы аймақтың жалпы экономикалық дамуына, ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыруға, тұрғындардың тұрмыс сапасын жақсартуға және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге тікелей әсер етеді.
